معاد و آثار اعتقاد به آن صفحه 115

1- [1] . سوره ی بقره، آیه ی 285.

2- [2] . حکمت عبادات، صص 32 - 33.

3- [3] . سنن ترمذی 5/50؛ کتاب العلم باب 19 منیه العربیه الفصل الثانی من المقدمه

و نیز فرمودند:

«نظرهٌ اِلی العالم أحبُّ الیَّ مِن عبادهِ سِنهً صِیامَها وَ قِیامَها؛(1) نگاهی به عالم، نزد من از عبادت یک سال که روزهایش به روزه و شب هایش به عبادت سپری شده باشد، محبوب تر است»

و نیز فرمودند:

«ألا أدلّکم علی أشرفِ أهلِ الجنّه؟ قالوا: بلی یا رسول اللّه ، قال: هُمْ عُلماء أُمَّتی؛(2) آیا شما را به شریف ترین اهل بهشت رهنمایی نکنم؟ گفتند: چرا ای رسول خدا. فرمودند: آنان علمای امت منند».

در حدیث صحیح از امام باقر علیه السلام آمده است:

«قال: عالمٌ ینتفع بعلمِه أفْضلُ مِنْ سَبعینَ ألف عابد؛(3) عالمی که ازعلم او بهره برند، از هفتاد عابد برتر است».

ولی ناگزیر باید علم توأم با عبادت باشد، و معنای بهره مندی ازآن نیز همین است؛ و گرنه غباری بر باد رفته خواهد بود که اثری بر آن مترتّب نمی شود؛ زیرا علم به منزله ی درخت و عبادت، به منزله ی یکی از میوه های آن است، و هر چند برتری از آنِ درخت است؛ زیرا که اصل است؛ ولی بهره مندی از میوه ی آن است. از این رو باید بنده از علم و عمل هر دو نصیبی داشته باشد».(4)

7. بهترین عبادت

با توجه به گستردگی ابعاد عبادت در اسلام، که تمامی دین و زندگی و موجودیت ظاهری و باطنی انسان ها را شامل می شود، این سوال پیش می آید که: کدام نوع و شکل عبادت أفضل و برای خدا پسندیده تر است؟