- مقدمه پژوهشکده 1
- اشاره 6
- الف) حضرت آدم علیه السلام و روز بازپسین 7
- ج) حضرت ابراهیم علیه السلام و معاد انسان ها 8
- ه_) اعتقاد به معاد در کلام حضرت عیسی علیه السلام 9
- اشاره 12
- اشاره 13
- اشاره 14
- 1- «معاد» در لغت و اصطلاح 14
- 2_1_ معاد جسمانی از نظر قرآن 18
- 3-1- معاد جسمانی از نظر روایات 19
- 2- ایمان به معاد و آثار آن 20
- 3- یاد معاد 23
- اشاره 26
- 1- نفس در منظر قرآن 31
- اشاره 33
- 2- تجرّد نفس 33
- - ادلّه ی نقلیه 35
- 3- بقا ی نفس 37
- اشاره 37
- - ادلّه ی عقلیه 38
- اشاره 42
- اشاره 51
- 3- نمونه های عینی معاد در قرآن 51
- - داستان اصحاب کهف 53
- - ماجرای کشته ی بنی اسرائیل 54
- اشاره 55
- - برهان فطرت 55
- - برهان حکمت 59
- - برهان عدالت 62
- - برهان حرکت 64
- - برهان رحمت 66
- اشاره 70
- اشاره 71
- 1- معانی لغوی و اصطلاحی دنیا 72
- اشاره 74
- 2- آیات مدح دنیا در قرآن 74
- - دنیا فضل الهی است 74
- -دنیا خیر است 75
- -دنیا حسنه است 77
- -دنیا «رحمت» است 78
- دنیا «لهو و لعب» است 79
- بعضی از آیات ذم دنیا عبارتند از 79
- اشاره 79
- -3 آیات مذمّت دنیا در قرآن 79
- دنیا متاع غرور است 82
- دنیا متاع ناپایدار 84
- دنیا، نفی کننده آخرت است 85
- 4- رابطه ی دنیا و آخرت 86
- 5- جمع بین دنیا و آخرت 89
- 6- رابطه ی انسان و دنیا 90
- اشاره 94
- 1. دیدگاه متکلمین 95
- 2. نظر امام خمینی رحمه الله 100
- 3. آفرینش انسان، از دیدگاه وحی 102
- 4. عبادت چیست؟ 108
- 5. ابعاد عبادت 111
- 6. تقدم علم بر عبادت 113
- 7. بهترین عبادت 115
- اشاره 121
- 8. از عبودیت تا ربوبیت 121
- 1. مرحله ی بینش و تسلّط بر نفس 122
- 5. مرحله ی فرمانبرداری طبیعت 123
- 4. مرحله ی فرمانبرداری تن 123
- 3. مرحله ی بی نیازی روح از بدن 123
- اشاره 125
- 1. کبر 125
- 2. پیروی از نفس 125
- 9. عوامل بی رغبتی به عبادت 125
- 3. لقمه ی حرام 126
- 10. عبادت و قیامت 127
- اشاره 130
- 1. تجسّم اعمال 134
- 2. تجسّم و جاوانگی اعمال از دیدگاه قرآن 135
- اشاره 135
- الف) دسته ی اول 136
- ب) دسته ی دوم 138
- - حضور عمل در قیامت 138
- اشاره 138
- - اتیان عمل در قیامت 140
- ج) آیات دسته ی سوم 141
- - جزای انسان مکتسبات اوست 142
- اشاره 142
- د) آیات دسته ی چهارم 142
- ه_) آیات دسته ی پنجم 143
- - جزای بدکاران تنها اعمال آنان است 143
- اشاره 143
- - اعمال بد و ناروا، عین آتش و عذاب است 143
- - تجسّم اعمال بُخل ورزیده شده 144
- الف) دسته ی اول 145
- 3. تجسّم و جاودانگی اعمال از دیدگاه روایات 145
- اشاره 145
- ب) دسته دوم 147
- ج) دسته ی سوم 149
- احباط اعمال 152
- 2- شرک 157
- اشاره 157
- 1- کفر 157
- -3 نفاق: 158
- 4- ارتداد 160
- 5- تکذیب معاد 160
- 6- نپذیرفتن ولایت حضرت علی علیه السلام 161
- 7- ترک عمدی نماز 161
- 9- ریا 162
- 8- راضی نبودن به قضای الهی 162
- 11- حسد 163
- 12- عجب و خودبزرگ بینی 163
- 13- طمع 164
- تکفیر اعمال 165
- اشاره 167
- 1- اسلام و ایمان 167
- عوامل تکفیر 167
- 2- اجتناب از گناهان کبیره: 168
- 5- ذکر و یاد خدا 169
- 4- تلاوت قرآن 169
- 8- صدقه 170
- 7- شفاعت 170
- 10- ولایت و محبّت اهل بیت 171
- اشاره 173
- اشاره 174
- اشاره 176
- - حقیقت مرگ 177
- - قانون کلّی مرگ 178
- - مرگ از منظر روایات 180
- - لحظه ی مرگ 183
- - کیفیت مرگ 185
- - هراس از مرگ 191
- - آثار یاد مرگ 194
- 2- اعتقاد به برزخ و تأثیر آن 197
- اشاره 197
- - عالم قبر یا برزخ 199
- - فشار قبر 204
- - عوامل فشار قبر 205
- - عوامل نجات از فشار قبر 207
- - حیات برزخی 209
- - اثر اعتقاد به برزخ 213
- اشاره 215
- - نفخ صور 216
- - حشر در قیامت 219
- - هول قیامت 222
- اشاره 224
- - قیامت 224
- _ اسامی واوصاف قیامت 224
- _ رستاخیز 225
- _ مرصاد 226
- _ کنار رفتن پرده ها 227
- _ غبن 229
- 4_ اعتقاد به گواهان قیامت و تأثیر آن 230
- اشاره 230
- _ پیامبران 231
- _ امامان علیهم السلام : 232
- - فرشتگان 234
- _ زمان 236
- اعضا و جوارح 237
- اشاره 239
- _ همگانی نبودن حساب 241
- _ انواع حساب 243
- _ میزان اعمال در قیامت 246
- _ موازین در قیامت 248
- _ صراط 249
- _ صراط در آخرت 253
- اشاره 255
- 6_ اعتقاد به شفاعت و تأثیر آن 255
- ب) شفیعان درگاه الهی 263
- ج) شفاعت پیشوایان دینی 267
- د) شفاعت انبیا 269
- و) شفاعت مؤمنان 270
- ه_) شفاعت فرشتگان 271
- ی) شفاعت اعمال صالح 272
- 1- کفر 275
- 2- شرک 275
- موانع شفاعت 275
- اشاره 275
- 3- ظلم 276
- 5- ممانعت از پرداخت مهر 277
- 6- سبک شمردن نماز 277
- 7- غشّ در معامله 278
- 7- اعتقاد به بهشت و جهنّم و تأثیر آن 279
- اشاره 279
- _ بهشت فضل الهی 282
- اشاره 283
- _ نعمت های مادّی و معنوی بهشت 283
- 2- سایه های بهشتی 284
- 3- قصرهای بهشتی 284
- 1- باغ های بهشت 284
- 5 _ غذاهای بهشتی 285
- 4- فرش ها و ارائک 285
- 6 _ شراب های طَهُور 286
- 1- ایمان و عمل صالح 289
- اشاره 289
- 8_ اسباب ورود به بهشت 289
- 2- تقوا 290
- 3- احسان و نیکوکاری 290
- 4- ترک هواپرستی 291
- 5_ اخلاص 291
- _ جهنّم و حقیقت آن 292
- اشاره 299
- الف- شدّت فوق العاده ی عذاب های دوزخیان 299
- ب _ غذای دوزخیان 300
- ج _ لباس دوزخیان 301
- _ اسباب ورود به جهنّم 302
- 1_ کفر و نفاق 302
- اشاره 302
- 3_ پیروی از شیطان 303
- 2_ نافرمانی خداوند 303
- 5_ دنیا پرستی 304
- 7_ منع زکات 305
- 8_ خوردن مال یتیم 305
- اشاره 307
- آثار فردی معاد 308
- اشاره 308
- معنایافتن زندگی 309
- اشاره 309
- - برطرف شدن اضطراب 314
- - مسئولیّت پذیری 315
- امور مورد محاسبه 318
- - ارضای میل جاودانگی انسان 323
- - بندگی خدا 325
- شوق لقای الهی 326
- - رشد و پرورش فضائل اخلاقی در جامعه 328
- اشاره 328
- آثار اجتماعی معاد 328
- - تأمین امنیّت اجتماعی 329
- - ایثار و فداکاری 330
1- [1] . مجموعه ی آثار، ج 2، ص 522.
2- [2] . شواهد الربوبیه، ص 304.
ظاهر و مجسّم گردد؛ آتش که قلب را بسوزاند و درون را پاره پاره کند و بر فرد غضب آلود چیره شود بنابراین تمام صفات و آثار اعمال این جهان در آن جهان جلوه خواهد نمود و به صور گوناگون مجسّم خواهد شد».(1)
حاج ملّا هادی سبزواری رحمه الله، در این باره می گوید:
«انسان به اعتبار خُلق و خوهایش و به حسب صورت باطنی یا فرشته است یا حیوان شهوانی، یا درنده و یا شیطان.
در این دنیا اگر چه به صورت ظاهر بیش از یک نوع انسان وجود ندارد؛ لکن در آن جهان به یکی از چهار نوع درخواهد آمد؛ اگر خُلق و خوی او در این دنیا شهوانی باشد و قوّه ی شهوانی بر او غالب باشد در آن عالم به صورت حیوان چارپا است. و اگر در این عالم قوّه ی غضب بر او چیره و حاکم باشد در آن عالم حیوان درنده خواهد بود. و چنان چه مکر، فریب و حیله بر روح او حاکم باشد در آخرت به صورت شیطان خواهد بود. و هرگاه صفات و ملکات انسان نیک و انسانی و اعمال و کردارش صالح و شایسته باشد آن صفات و ملکات و اعمال دارای صورت های ارزشمند خواهند بود که در جهان دیگر به صورت حور، غلمان و غیره مُجسّم خواهد شد».(2)
2. تجسّم و جاوانگی اعمال از دیدگاه قرآن
اشاره
از قرآن کریم و اخبار و روایات پیشوایان دینی نیز چنین استنباط می شود که نه تنها انسان باقی است و جاوید می ماند، بلکه اعمال و آثار او نیز به نحوی ضبط و نگهداری می شود و از بین نمی رود و انسان در نشئه ی قیامت تمام اعمال و آثار گذشته خود را به صورت «مصوّر» و «مجسّم» مشاهده می کند.