معاد و آثار اعتقاد به آن صفحه 152

1- [1] . سوره ق، آیه ی 22.

2- [2] . فروع کافی، ج3، ص241.

3- [3] . معانی الاخبار صدوق، ص335

د) دسته ی چهارم

روایات دالّ بر «عینیت جزا و عمل»:

روایاتی که بیان می کند پاداش ها و کیفرها، نعمت های بهشت و عذاب های دوزخ و... همان اعمال نیک و بد انسان است که در عالَم دیگر تغییر شکل و صورت داده و به صورت نعمت یا نقمت به افراد برگردانیده می شود، فراوانند.

از جمله: رسول خدا صلی الله علیه و آلهدرباره ی عذاب های جهان پس از مرگ فرمودند:

«انّما هِی اعمالکُم تَرّدُ اِلیکُم؛(1) همانا عذاب ها، همان اعمال شماست که به شما برگردانیده می شود».

- حضرت امیرالؤمنین علیه السلام در خطبه ای از نهج البلاغه می فرماید:

«... وَ بادِرُوا آجالَکُم بِاعمالکُم؛ فَانَّکُم مُرتَهنونَ بِما أسلَفتُم، وَ مَدِینونَ بِما قَدَّمْتُم؛(2) ...[بندگان خدا] پیش از آن که مرگ شما فرا رسد با اعمال نیکو آماده باشید؛ زیرا در گرو کارهایی هستید که انجام داده اید و پاداش داده می شوید به کارهایی که از پیش مرتکب شده اید».

همانگونه که اشاره شد، اخبار و روایات فراوانی تحت عناوین مختلف، بر «تجسّم و جاودانگی اعمال» دلالت دارند که بیش از آنچه ذکر شد از حوصله ی این «مقال» خارج است.

احباط اعمال

«حبط» در لغت باطل کردن، فاسد نمودن، هدر دادن، محو کردن، از بین بردن و... به کار برده شده است. واژه ی «احباط» نیز که مصدر باب «افعال» از