معاد و آثار اعتقاد به آن صفحه 207

1- [1] . همان، ص220.

2- [2] . سوره ی ابراهیم، آیه ی 34.

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:

«ضَغطَهُ القَبرِ لِلمُؤمنِ کَفّارهٌ لِما کانَ مِنهُ مِن تَضیع النَّعَمِ؛(1) فشار قبر برای افراد با ایمان سبب کفّاره و جبران گناه، اسراف و ضایع کردن نعمتهایی است که انجام داده».

سوّمین عامل فشار و عذاب قبر، بر پایه ی برخی از احادیث، بر اثر سخن چینی است.(2) و چهارمین عامل، که یک سوم عذاب قبر به خاطر آن است «غیبت» است.(3)

- عوامل نجات از فشار قبر

ایمان، عمل صالح، اطاعت از حضرت باری تعالی و پرهیز از اعمال و رفتارهایی که انسان مستوجب عذاب قبر می شود، راه نجات از فشار قبر است.

در واقع، میزبان حقیقی انسان در قبر، عقیده، اوصاف و اعمال خود اوست؛ زیرا وقتی او را در قبر می گذارند پرده های غفلت کنار می رود و همه صفات و ملکات نفسانی خود را مشاهده می کند. (در بحث تجسّم اعمال در این زمینه توضیح داده شده است).

در روایات شریفه برای نجات از فشار قبر به عواملی تصریح شده است؛ از جمله: