معاد و آثار اعتقاد به آن صفحه 250

1- [1] . سوره ی انبیاء آیه ی 47.

2- [2] . بحارالانوار، ج 7، ص 249.

3- [3] . سوره ی الرحمن، آیه ی 7.

4- [4] . بحارالانوار، ج 24، ص 68.

5- [5] . قاموس قرآن، ج 4، ص 122.

علّامه ی طباطبایی رحمه الله می فرماید:

«این کلمه [صراط] در لغت به معنای طریق و سبیل نزدیک به هم هستند، و امّا از نظر عرف و اصطلاح قرآن کریم، باید بدانیم که خدای تعالی صراط را به وصف استقامت توصیف کرده، و آن گاه بیان کرده که این صراط مستقیم را کسانی می پیمایند که خدا بر آنان انعام فرموده [است] (1)... صراط مستقیم راهی است به سوی خدا که هر راه دیگری که خلایق به سوی خدا دارند، شعبه ای از آن است، و هر طریقی که آدمی را به سوی خدا رهنمایی می کند، بهره ای از صراط مستقیم را دارا است؛ به این معنا که هر راهی و طریقه ای که فرض شود، به آن مقدار آدمی را به سوی خداو حق راهنمایی می کند، که خودش از صراط مستقیم دارا و متضمّن باشد؛ اگر آن راه به مقدار اندکی از صراط مستقیم را دارا باشد، رهرو خود را کمتر به سوی خدا می کشاند، اگر بیشتر داشته باشد بیشتر می کشاند، و اما خود صراط مستقیم بدون هیچ قیدو شرطی رهرو خود را به سوی خدا هدایت می کند، و می رساند، و به همین جهت خدای تعالی نام آن را صراط مستقیم نهاد، چون کلمه ی صراط به معنای راه روشن است... و کلمه ی [مستقیم] هم به معنای هر چیزی است که بخواهد روی پای خود بایستد، و بتواند بدون این که به چیزی تکیه کند بر کنترل و تعادل خود و متعلّقات خود مسلّط باشد...؛ پس صراط مستقیم عبارت می شود از صراطی که در هدایت مردم و رساندنشان به سوی غایت و مقصدشان، تخلّف نکند و صد در صد این اثر خود را ببخشد».(2)

هم چنان که خدای تعالی در آیه ی شریفه ی: