- مقدمه پژوهشکده 1
- اشاره 6
- الف) حضرت آدم علیه السلام و روز بازپسین 7
- ج) حضرت ابراهیم علیه السلام و معاد انسان ها 8
- ه_) اعتقاد به معاد در کلام حضرت عیسی علیه السلام 9
- اشاره 12
- اشاره 13
- 1- «معاد» در لغت و اصطلاح 14
- اشاره 14
- 2_1_ معاد جسمانی از نظر قرآن 18
- 3-1- معاد جسمانی از نظر روایات 19
- 2- ایمان به معاد و آثار آن 20
- 3- یاد معاد 23
- اشاره 26
- 1- نفس در منظر قرآن 31
- 2- تجرّد نفس 33
- اشاره 33
- - ادلّه ی نقلیه 35
- 3- بقا ی نفس 37
- اشاره 37
- - ادلّه ی عقلیه 38
- اشاره 42
- اشاره 51
- 3- نمونه های عینی معاد در قرآن 51
- - داستان اصحاب کهف 53
- - ماجرای کشته ی بنی اسرائیل 54
- - برهان فطرت 55
- اشاره 55
- - برهان حکمت 59
- - برهان عدالت 62
- - برهان حرکت 64
- - برهان رحمت 66
- اشاره 70
- اشاره 71
- 1- معانی لغوی و اصطلاحی دنیا 72
- - دنیا فضل الهی است 74
- 2- آیات مدح دنیا در قرآن 74
- اشاره 74
- -دنیا خیر است 75
- -دنیا حسنه است 77
- -دنیا «رحمت» است 78
- بعضی از آیات ذم دنیا عبارتند از 79
- اشاره 79
- -3 آیات مذمّت دنیا در قرآن 79
- دنیا «لهو و لعب» است 79
- دنیا متاع غرور است 82
- دنیا متاع ناپایدار 84
- دنیا، نفی کننده آخرت است 85
- 4- رابطه ی دنیا و آخرت 86
- 5- جمع بین دنیا و آخرت 89
- 6- رابطه ی انسان و دنیا 90
- اشاره 94
- 1. دیدگاه متکلمین 95
- 2. نظر امام خمینی رحمه الله 100
- 3. آفرینش انسان، از دیدگاه وحی 102
- 4. عبادت چیست؟ 108
- 5. ابعاد عبادت 111
- 6. تقدم علم بر عبادت 113
- 7. بهترین عبادت 115
- 8. از عبودیت تا ربوبیت 121
- اشاره 121
- 1. مرحله ی بینش و تسلّط بر نفس 122
- 3. مرحله ی بی نیازی روح از بدن 123
- 5. مرحله ی فرمانبرداری طبیعت 123
- 4. مرحله ی فرمانبرداری تن 123
- اشاره 125
- 2. پیروی از نفس 125
- 9. عوامل بی رغبتی به عبادت 125
- 1. کبر 125
- 3. لقمه ی حرام 126
- 10. عبادت و قیامت 127
- اشاره 130
- 1. تجسّم اعمال 134
- اشاره 135
- 2. تجسّم و جاوانگی اعمال از دیدگاه قرآن 135
- الف) دسته ی اول 136
- - حضور عمل در قیامت 138
- اشاره 138
- ب) دسته ی دوم 138
- - اتیان عمل در قیامت 140
- ج) آیات دسته ی سوم 141
- اشاره 142
- - جزای انسان مکتسبات اوست 142
- د) آیات دسته ی چهارم 142
- - اعمال بد و ناروا، عین آتش و عذاب است 143
- اشاره 143
- ه_) آیات دسته ی پنجم 143
- - جزای بدکاران تنها اعمال آنان است 143
- - تجسّم اعمال بُخل ورزیده شده 144
- الف) دسته ی اول 145
- 3. تجسّم و جاودانگی اعمال از دیدگاه روایات 145
- اشاره 145
- ب) دسته دوم 147
- ج) دسته ی سوم 149
- احباط اعمال 152
- 1- کفر 157
- 2- شرک 157
- اشاره 157
- -3 نفاق: 158
- 5- تکذیب معاد 160
- 4- ارتداد 160
- 6- نپذیرفتن ولایت حضرت علی علیه السلام 161
- 7- ترک عمدی نماز 161
- 8- راضی نبودن به قضای الهی 162
- 9- ریا 162
- 12- عجب و خودبزرگ بینی 163
- 11- حسد 163
- 13- طمع 164
- تکفیر اعمال 165
- 1- اسلام و ایمان 167
- اشاره 167
- عوامل تکفیر 167
- 2- اجتناب از گناهان کبیره: 168
- 4- تلاوت قرآن 169
- 5- ذکر و یاد خدا 169
- 7- شفاعت 170
- 8- صدقه 170
- 10- ولایت و محبّت اهل بیت 171
- اشاره 173
- اشاره 174
- اشاره 176
- - حقیقت مرگ 177
- - قانون کلّی مرگ 178
- - مرگ از منظر روایات 180
- - لحظه ی مرگ 183
- - کیفیت مرگ 185
- - هراس از مرگ 191
- - آثار یاد مرگ 194
- اشاره 197
- 2- اعتقاد به برزخ و تأثیر آن 197
- - عالم قبر یا برزخ 199
- - فشار قبر 204
- - عوامل فشار قبر 205
- - عوامل نجات از فشار قبر 207
- - حیات برزخی 209
- - اثر اعتقاد به برزخ 213
- اشاره 215
- - نفخ صور 216
- - حشر در قیامت 219
- - هول قیامت 222
- اشاره 224
- - قیامت 224
- _ اسامی واوصاف قیامت 224
- _ رستاخیز 225
- _ مرصاد 226
- _ کنار رفتن پرده ها 227
- _ غبن 229
- اشاره 230
- 4_ اعتقاد به گواهان قیامت و تأثیر آن 230
- _ پیامبران 231
- _ امامان علیهم السلام : 232
- - فرشتگان 234
- _ زمان 236
- اعضا و جوارح 237
- اشاره 239
- _ همگانی نبودن حساب 241
- _ انواع حساب 243
- _ میزان اعمال در قیامت 246
- _ موازین در قیامت 248
- _ صراط 249
- _ صراط در آخرت 253
- اشاره 255
- 6_ اعتقاد به شفاعت و تأثیر آن 255
- ب) شفیعان درگاه الهی 263
- ج) شفاعت پیشوایان دینی 267
- د) شفاعت انبیا 269
- و) شفاعت مؤمنان 270
- ه_) شفاعت فرشتگان 271
- ی) شفاعت اعمال صالح 272
- 1- کفر 275
- 2- شرک 275
- موانع شفاعت 275
- اشاره 275
- 3- ظلم 276
- 6- سبک شمردن نماز 277
- 5- ممانعت از پرداخت مهر 277
- 7- غشّ در معامله 278
- 7- اعتقاد به بهشت و جهنّم و تأثیر آن 279
- اشاره 279
- _ بهشت فضل الهی 282
- اشاره 283
- _ نعمت های مادّی و معنوی بهشت 283
- 3- قصرهای بهشتی 284
- 1- باغ های بهشت 284
- 2- سایه های بهشتی 284
- 4- فرش ها و ارائک 285
- 5 _ غذاهای بهشتی 285
- 6 _ شراب های طَهُور 286
- 1- ایمان و عمل صالح 289
- 8_ اسباب ورود به بهشت 289
- اشاره 289
- 3- احسان و نیکوکاری 290
- 2- تقوا 290
- 4- ترک هواپرستی 291
- 5_ اخلاص 291
- _ جهنّم و حقیقت آن 292
- اشاره 299
- الف- شدّت فوق العاده ی عذاب های دوزخیان 299
- ب _ غذای دوزخیان 300
- ج _ لباس دوزخیان 301
- _ اسباب ورود به جهنّم 302
- 1_ کفر و نفاق 302
- اشاره 302
- 3_ پیروی از شیطان 303
- 2_ نافرمانی خداوند 303
- 5_ دنیا پرستی 304
- 8_ خوردن مال یتیم 305
- 7_ منع زکات 305
- اشاره 307
- آثار فردی معاد 308
- اشاره 308
- معنایافتن زندگی 309
- اشاره 309
- - برطرف شدن اضطراب 314
- - مسئولیّت پذیری 315
- امور مورد محاسبه 318
- - ارضای میل جاودانگی انسان 323
- - بندگی خدا 325
- شوق لقای الهی 326
- آثار اجتماعی معاد 328
- اشاره 328
- - رشد و پرورش فضائل اخلاقی در جامعه 328
- - تأمین امنیّت اجتماعی 329
- - ایثار و فداکاری 330
1- [1] . سوره ی مدّثّر، آیه ی 43.
2- [2] . تهذیب، ج 9، ص 107- کافی، ج 3، ص 270.
3- [3] . مسند احمد، ج 1، ص 72.
در این حدیث غش و خیانت به عرب عنوان شده ولی با مبنایی که شریعت اسلام دارد معلوم است که عرب از باب مثال ذکر شده و خصوصیتی ندارد.
در حدیثی از امام صادق علیه السلام نقل شده است که پدرانش علیهم السلام از رسول اکرم3 نقل فرموده اند:
«وَ مَن غَشَّ مُسَلِماً فی شَراءٍ اَوْبَیعٍ فَلَیسَ مِنّا وَ یحْشُرُه یومَ القِیامَهِ مَعَ الیهُودِ لاَِنَّهُم اَغشَ الخَلقَ لِلمُسلِمین؛(1) کسی که با مسلمانی در خرید و فروش غش و فریب به کار برد از ما نیست و در روز قیامت با یهود محشور می شود؛ زیرا آنان بیش از هر کس مسلمانان را فریب می دهند».
در پایان بحث شفاعت، ذکر این نکته لازم است که همانگونه که اصل مسئله ی شفاعت از مسائل اعتقادی است و باید با دلایل قطعی ثابت شود، خصوصیات آن نیز باید - از جنبه ی اعتقادی - با براهین و دلایل قطعی ثابت شوند. به همین خاطر نمی توان بر پایه ی این احادیثی که در این نوشتار مورد استفاده قرار گرفت، ایراد قطعی به اصل مسئله ی شفاعت وارد نمود. علاوه بر این که اگر این روایات همه مطابق با واقع نیز باشد مورد شفاعت را کوچک و در دایره ی محدود قرار نمی دهد.
7- اعتقاد به بهشت و جهنّم و تأثیر آن
اشاره
حقیقت کیفیت حیات در آخرت برای ما انسان ها روشن نیست و آنچه که قرآن مجید از بهشت و دوزخ توصیف می کند برای تقرّب به ذهن است. و الفاظ و مفاهیم رایج نیز برای تفهیم و تفهّم ما در این جهان است لذا هرگز نمی توانند بیانگر مفاهیم متعالی، نشئه ی جهان آخرت باشند.