معاد و آثار اعتقاد به آن صفحه 64

1- [1] . سوره ی قلم، آیات 35-36.

2- [2] . سوره ی ص، آیه ی 28.

3- [3] . سوره ی جاثیه، آیه ی 21-22.

باشد؟ چه بد داوری می کنند. خداوند آسمان ها و زمین را به حق آفریده تا هر کس در برابر کارش پاداش داده شود و به آنان ستمی نخواهد شد».

نتیجه ای که از برهان عدالت حاصل می شود این است؛ اوّلاً: خداوند عادل است و به کسی ظلم نمی کند، و بین ظالم و مظلوم مساوی نیست. ثانیا: این جهان طبیعت برای مکافات کامل ظالمین و پاداش صالحین ظرفیت لازم را ندارد.

بنابراین عدالت خداوند اقتضا می کند معاد و عالم آخرتی وجود داشته باشد که در آن عالم واپسین حسابرسی دقیق و احقاق حقّ انجام پذیرد و هر کس پاداش مناسب عمل خود را ببیند:

)فَمَن یعمَل مِثقالَ ذَرَّهٍ خَیرا یرَهُ * وَ مَن یعمَل مِثقالَ ذَرَّهٍ شَرّا یرَهُ((1)

«هر کس به وزن ذرّه ای نیکی کند در آن روز آن را می بیند و هر کس به اندازه ی ذرّه ای بدی کند آن را خواهد دید».

و به فرموده امیرالمؤمنین علی علیه السلام:

«وَ ذلِکَ یومٌ یجمَعَ اللّه ُ فیه الأوَّلینَ و الآخِرینَ لنقاشِ الحِسابِ وَ جَزاءِ الاعمال؛(2) روز قیامت روزی است که خدا همه ی افراد گذشته و آینده را برای حسابرسی و پاداش کردار جمع می کند».

- برهان حرکت

جهان هستی یک واحد منسجم و هماهنگ است و این واحد حقیقی همیشه به سوی هدف و مقصد والا در حال حرکت از قوّه به فعل و رسیدن به کمال