اوضاع طبیعی و انسانی قیامت از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 33

و آيه‌شريفه: «يَوْمَ لا يُخْزِي‌اللّهُ‌النَّبِيَّ وَالَّذينَ امَنُوا مَعَهُ نـُورُهُمْ يَسْعي بَيْنَ اَيْديهِمْ وَ بِاَيْمانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنا اَتْمِمْ لَنا نُورَنا وَاغْفِرْ لَنا،»(8/تحريم)كه‌مي‌رساند رسول‌خدا صلي‌الله‌عليه‌و‌آله و مؤمنيني كه با اويند با نوري كه در دنيا كسب نموده و در برزخ فراهم كرده‌اند به عرصه قيامت در آمـده، آنگـاه در خـواست مي‌كنند كه خدا نـورشـان را تكميل نمـايـد و بقاياي عالم لهو و لعب را از آنان بزدايد.

معــرفــه دوم قيـامت : روز مشهــود

(70) اوضاع طبيعي و انساني قيامت

«وَ ذلِكَ يَوْمٌ مَشْهُودٌ،» اين جمله به منزله نتيجه و تفريعي است كه به ظاهرش بر جمله قبلي «ذلِكَ يَوْمٌ مَجْمُوعٌ لَهُ النّاسُ،» مترتب شده است، چون جمع شدن مردم مستلزم مشاهــده نيز هست، چيــزي كه هست لفظ جمله مورد بحث مقيد به ناس - مــردم نشــده و اطــلاقش اشعــار دارد بر اينكــه آن روز بــراي هــر كســي كه بتوانــد مشــاهــده كنــد مشهــود اســت، چــه مــردم، چــه مــلائكــه و چــه جــن .

و آيــات بسيــــاري كــــه دلالــــت مــي‌كننــد بــه محشــــور شــــدن جــــن و شياطيــن و حاضــر شـدن ملائكـه در قيامــت همــه ايــن اطــلاق را تأييــد مي‌كنند.

نوع ديدن در روز قيامت

نوع ديدن در روز قيامت (71)

دقت و تدبر در امثال آيه: «لَقَدْ كُنْتَ في غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطائَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَديدٌ،»(22 / ق) وآيه:«رَبَّنا اَبْصَرْنا وَ سَمِعْنا فَارْجِعْنا نَعْمَلْ صالِحا اِنّا مُوقِنُونَ،» (12 / سجده) كه حكايت كلام گنهكاران است و آيه: «وَ يَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَميعا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذينَ اَشْرَكُوا مَكانَكُمْ اَنْتُمْ وَ شُرَكآؤُكُمْ فَزَيَّلْنا بَيْنَهُم...» (28 / يونس) «هُنالِكَ تَبْلُــوا كُـلُّ نَفْـسٍ مـآ اَسْلَفَتْ وَ رُدُّوا اِلَي اللّهِ مَوْليهُمُ الْحَقِّ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ‌ما كانُوا يَفْتَروُنَ،» (30 / يونس) اين معنا را به دست مي‌دهد كه روز قيامت روزي است كه خداوند بندگان را جمع نموده، حجاب و پرده‌ها را از جلو ديدگان و حواسشان بر مي‌دارد در نتيجه حقايق به‌طور تام و كامل برايشان ظاهر مي‌گردد و آن‌چه در ايــن نشاه دنيا بر ايشان مستور و در پس پرده غيب بود، در آن‌جا برايشان مشهودمي‌شود.

در اين موقع است كه ديگر شك و ترديدي بر دلي راه نيافته و دلي را به وسوسه

(72) اوضاع طبيعي و انساني قيامت