خورشید تابان در علم قرآن‌ صفحه 15

و غیر الهی در حدّ توان خویش حاکم سازد؛ هم مستمعین را بهره‌مند سازد و هم خویش بهره گیرد. او در این هدف کامیاب گشته بود، که چهره عملی او بر این کامیابی گواه بود. زیرا روح تقوا و اعتقاد از گفتارش ریزش داشت و سخنش بر دل می‌نشست، و شنونده را جذب می‌کرد، زیرا که از دل برمی‌خاست. مقیّد بود برای تفسیر و بیان آیه‌ای که در منبر، عنوان بحث قرار می‌داد، به تناسب تأویل آیه، روایاتی بخواند. از این رو همواره گفتارش به حدیث اهل بیت مزیّن بود.

مستمعین را به معارف اسلام سوق می‌داد و به منظور اثربخشی بیشتر در شنوندگان، حدیث را با مدرک آن عرضه می‌داشت. در جلسات شبهای ماه مبارک رمضان که در مسجد جامع گوهر شاد افاده می‌فرمود، گاه کتاب را می‌گشود و حدیث را از روی کتاب قرائت می‌کرد، و به شرح آن می‌پرداخت تا آنکه مستمع با اطمینان قلب حدیث را بپذیرد، و راه عمل بر او گشوده شود. بحق که نامی بامسمّی داشت که حدیث را نیک می‌خواند، و به فرموده امام صادق (علیه السلام):

«اعربوا کلامنا فانّا قوم فصحاء». عبارت و ظاهر حدیث را با دقت ویژه‌ای، صحیح می‌خواند که آیة اللّه العظمی بروجردی فرمود: «بحق، او محدّث است». حدیث را درست می‌خواند، و نیک تفاهم داشت و زیبا تفهیم می‌کرد، که می‌دانست: و ان حدیثا تدریه خیر من الف حدیث ترویه؛ فهم یک حدیث بهتر از نقل هزار حدیث است. و با الهام از وصیّت امیر المؤمنین (علیه السلام) به فرزندش: «لا تحدّث الّا عن ثقة فتکون کذّابا و الکذب ذل.» از افراد ثقه حدیث نقل می‌کرد تا ذلت و پستی کذب، وی را دامنگیر نشود. مرحوم میرزای اصفهانی می‌فرمود: ترویج از منبر حاج شیخ علی محدّث، ترویج دین است و خود گهگاهی در مجلس او شرکت می‌کرد.

مشایخ اجازه حدیث‌

او برای نقل حدیث اجازه داشت و اجازه آن را از عالم فاضل و زاهد ورع،