خورشید تابان در علم قرآن‌ صفحه 154

و نیروی بزرگ چیست؟ اینها اوپانیشاد «16» نام گرفتند و گفتند اینکه گویی آتش هست آیا پیش از آن آتش، «بودن» بوده است که هر گاه چنین باشد، قبل از همه چیز، «بودن» می‌باشد و این شد که دو چیز پیشنهاد کردند: یکی «برهمن»، یعنی «بودن مطلق» که در آغاز بوده؛ یعنی «قدرت مقدّس» که او را ستایش می‌کنیم- که بعدها برهمن نام رهبری شده- و دوم «آتمن» یعنی «خود حقیقی». پس بودن که در اصل بود از درون نگاه کردند، دیدند خود من است و از بیرون نگاه کردند، دیدند برهمن است.

پس در آغاز «وداها» پیدا شد و بعد «اوپانیشادها» که به معنای دور هم نشستن در پنهانی است. اینان در مقام شناخت به وجود آورنده اصلی جهان بودند که از این مجهول به (برهمن: قدرت مقدّس) و گاهی به (آتمن: خود حقیقی) تعبیر گردیده است.

اوپانیشاد کهن، به روش تمثیل سخن گفته‌اند نه استدلال و از یکی بودن برهمن و اتمن سخن گفته و چگونگی نمایان شدن «یک» در بسیار را شرح داده که به اصطلاح باستانی نوعی وحدت وجود را بیان کرده است.

ظهور مهاویرا و بودا

از طرفی ودها گفته‌هایشان عقاید جزمی بود ولی اوپانیشاد دودلی را ایجاد کردند و از بین آنان دو نفر بزرگ به نام مهاویرا و بودا (روشن شده) پدید آمدند.

مهاویرا سازنده جینا «17» و بودا سازنده آیین بودا می‌باشد که نامش سیدارته گوتمه است. او پس از مدّتی ریاضت سرانجام دریافت هیچ یک از دو راه کامجویی و خودآزاری کافی نیست که وی را به نتیجه رساند. از این رو بر آن شد که راه میانه را پیش گیرد و از راه پیروزی بر شهوات و اندیشیدن، به روشنی رسد. (16)- dahsinapU.

(17)- aniaG.