- اشاره 1
- سخنی کوتاه از کتاب و مؤلف آن 1
- والد مؤلف 2
- نشو و نما 2
- زهد و دوری از دنیا 3
- نفوذ کلام 4
- حزم نفس و ملکات اخلاقی 6
- پیروزی بر هوای نفس 8
- عرفان و حق پرستی 9
- تحصیلات 10
- مؤلف کتاب 10
- کبش کتیبه از دست رفت 10
- عزیمت به عراق 11
- بازگشت به مشهد 11
- استاد فقه و معارف 12
- تعهّد در وعظ و تبلیغ 14
- مشایخ اجازه حدیث 15
- داستانی شنیدنی 19
- زهد و معارف مؤلف 20
- مقدمه چاپ دوم 25
- اشاره 25
- نام قرآن 26
- نامهای دیگر قرآن 27
- ریشه و صفات قرآن 27
- معنای وحی 29
- کیفیت نزول قرآن 30
- جمع آوری قرآن 33
- لغت و لهجه قرآن 36
- تقسیمات قرآن 36
- پیدایش خط 38
- خطّ قرآن 40
- نخستین اعرابگذاری 41
- دشواری در خواندن قرآن 41
- راه شناسایی آیه 44
- بسم اللّه آیه است یا جزء سوره؟ 45
- نخستین و آخرین آیات 46
- آخرین آیه 47
- علت اختلاف در تعداد آیات 47
- مطالب آیات 49
- کوتاهترین و بلندترین آیه 49
- شماره کلمات و حروف 49
- ترتیب آیات در سورهها 50
- بخش اول قرآن 51
- اشاره 51
- شناخت قرآن به قرآن 53
- دو گواه بر انسان 58
- کور دلی موجب گمراهی است 59
- ابو جهل و مبارزه قدرت 62
- شناخت قرآن از دیدگاه امامان 63
- عقل از دیدگاه قرآن 67
- شناخت عقل 67
- عقل از دیدگاه فلاسفه 68
- عقل از دیدگاه پیشوایان دین 70
- هدایت قرآن از دیدگاه عقل 72
- گواهی از تاریخ 77
- ولید بن مغیره و قرآن 82
- معجزه و اعجاز قرآن 85
- تحدّی قرآن به بلاغت 91
- تأیید بر تحدّی لفظی قرآن 93
- تحدّی قرآن به اخبار غیب 96
- تحدّی قرآن به عدم اختلاف 98
- بخش دوم هستی آفرین در قرآن 104
- اشاره 104
- نقش تابلوهای آفرینش 107
- علم پروردگار از نظر قرآن 108
- قدرت آفریدگار از نظر قرآن 111
- حکمت پروردگار از نظر قرآن 112
- اراده پروردگار از دیدگاه قرآن 118
- اراده غیر از علم است 119
- یکتایی آفریدگار جهان از نظر قرآن 120
- فعل خداوند از دیدگاه فلاسفه 131
- فعل خدا از دیدگاه صوفیّه 132
- مقدّمه 135
- بخش سوّم چشم اندازی کوتاه به نظریات فلاسفه و صوفیه در خداشناسی و نقد آن 135
- فصل اول سیری کوتاه در نظریات فلاسفه و نقد آن 135
- چشم اندازی به فلسفه مادّی 137
- پاسخ به مادّیون 140
- تابلو متحرک 142
- پس این همه تدبیر از کجاست؟ 142
- نادره روزگار 144
- داوری 145
- ارشاد عقلی 145
- انتخاب طبیعی نادرست است 149
- فلاماریون و چشماندازی به طبیعت 151
- اشاره 152
- دورانهای تاریخ فلسفه 152
- دوران نخستین 153
- اوپانیشادهای کهن 153
- اشاره 153
- ظهور مهاویرا و بودا 154
- زرتشت (600- 1000 ق م) 155
- فلسفه در یونان 156
- دانایان هفتگانه 156
- تحلیلی از دوران اول 158
- دوره تمثیل 159
- دوره استدلال جزمی 159
- تحوّل فکر بشر 160
- علل پیدایش استدلالهای گوناگون 160
- اشاره 161
- دوران دوم تاریخ فلسفه 161
- افلاطون (427 ق م) 162
- سقراط (469 ق م) 162
- دوران سوم تاریخ فلسفه 164
- ارسطو (384 ق م) 164
- اشاره 164
- فلسفه در اسلام 166
- چهره اندیشه در اسلام 167
- قرون وسطی 167
- دوران چهارم تاریخ فلسفه 168
- تحوّل فلسفه در عقاید نتیجه بخش نیست 174
- لغزش فلاسفه در برخی امور 180
- تضادّ قرآن و روایات با مطالب فلاسفه 184
- مباحث کلامی و فلسفی در اسلام 186
- پیدایش معتزله و اشاعره 190
- اشاره 196
- فصل دوم نگاهی کوتاه به آراء عرفا و متصوّفه در اسلام 196
- معنای صوفی و تعریف تصوّف 197
- نظریات درباره پیدایش تصوّف 198
- تاریخ پیدایش تصوّف 201
- تصوّف در قرن سوم و چهارم 203
- تأثیر مسیحیّت در تصوّف 209
- تأثیر فلسفه نوافلاطونی 210
- تأثیرات آیین بودایی و مانوی 212
- تصوّف در قرن پنجم و ششم 212
- تصوّف در قرن هفتم 216
- تصوّف در قرن هشتم و نهم 218
- تصوّف در قرن دهم 221
- نظر محققان درباره تصوّف 223
- نقدی بر نظریه آقای سعید نفیسی 227
- 1) وحدت وجود 231
- روش صوفیه حق نیست 231
- اشاره 231
- اشاره 231
- عبادت خدا در چهره گوساله 235
- مخالفت قرآن با این روش 241
- گفتار پیشوایان دین در تنزیه خداوند 243
- اشاره 247
- 2) کشف و شهود 247
- راه کشف و شهود، مخالف علم و عقل 249
- 3) شیخ، ولیّ و اجازه خرقه 252
- 4) ذکر و فکر 269
- 5) وجد و سماع 273
- بخش چهارم خداشناسی از راهی طبیعی 287
- اشاره 287
- شناسایی فطرت از راه طبیعی 289
- شناسایی فطرت در قرآن و گفتار امامان 294
- آشنایی به اسرار آفرینش فطرت را بارزتر می‌سازد 298
- جهان گیاهان 300
- اشاره 300
- نقش برگ در اندام گیاه 302
- رمز بقاء گل در طبیعت 303
- قانون وراثت در گیاهان 304
- جهان جانوران 306
- اشاره 306
- جهتیابی جانوران 307
- هواپیمای جاندار 309
- کنترل و موازنه در عالم 311
- دعوت پیشوایان به راه قرآن 318
- بنیاد معرفت فطری 319
- اشکال به عالم ذر و پاسخ آن 322
- ساختمان بدن انسان 324
- چرا عالم ذر را از یاد بردهایم 325
- حکمت عالم ذر 326
- راز تعلّق روح به بدن 326
- پیامبر هم به فطرت دعوت میکند 329
- الله اکبر آغازگر دعوت اسلام 331
- جایگاه «لا اله الّا اللّه» در دعوت پیامبر 334
- تسبیح 335
- ایمان نخستین درخشش معرفت 339
- مراتب معرفت 342
- حقیقت معرفت 345
- معرفت خدا از دیدگاه امامان 351
- عبادت عامل تجلّی معرفت 352
- نماز رابطه مستقیم با خدا 354
- اهمیّت حضور قلب در نماز 359
- گوشههایی از رازهای نماز 360
- شهادت خدا بر صدق پیامبر در نماز 362
- نماز اوّل وقت 363
- پیامبر و امام از دیدگاه قرآن 365
- خلفا عالم به قرآن نبودند 369
- خلفای بنی امیّه و بنی عبّاس 373
- دانایی امامان به تمام قرآن 374
- حدود نماز 376
- حدود زکات 377
- روزه و حج 378
- دین اسلام یا مذهب شیعه 379
- گواهی علم امامان به حقّانیّت مذهب شیعه 383
- نامه امام علی (علیه السّلام) به مالک اشتر 388
- گزیده منابع 391
ناگزیر سازنده‌ای دارد. و سراسر این جهان و موجوداتش مصنوع و ساخته شده‌اند و سازنده آنها بدون تردید غیر از خود آنهاست، و هیچ گونه شباهتی به اشیا ندارد.
زیرا اگر دارای نشانه‌های اشیا باشد او هم مانند سایر اشیا تغییرپذیر خواهد بود و در گرو فقر و نادانی و ضعف و پیدایش قرار خواهد گرفت و چنین موجودی مخلوق است نه خالق که بتواند اینگونه موجوداتی در صحنه آفرینش به وجود آورد.
بنا بر این اگر انسان با نگرشی ژرفتر به جهان و موجوداتش بنگرد آثار سازندگی و قدرت خدای یگانه را در تمام اجزا و ذرّات جهان می‌بیند، چرا که پروردگار اثر تدبیر خود را در تمام موجودات آشکار ساخته است.
یار بی‌پرده از در و دیوار در تجلّی است یا اولی الابصار
شمع جوئی و آفتاب بلند روز بس روشن و تو در شب تار
کور وش قاعد و عصا طلبی بهر این راه روشن و هموار
گر زظلمات خود رهی بینی همه عالم مشارق الانوار
چشم بگشا به گلستان و ببین جلوه آب صاف در گل و خار
زآب بیرنگ صد هزاران رنگ لاله و گل نگر در این گلزار
آشنایی به اسرار آفرینش فطرت را بارزتر می‌سازد
اسلام برای بارز ساختن آثار فطرت در عقیده و زندگی انسان، همواره انسان را به مطالعه آثار و قدرت و حکمت پروردگار می‌خواند، زیرا این راه نتیجه بخش است و انسان را به معرفت خدا نایل می‌گرداند، ولی راه استدلال و برهان فلسفی این اثر را ندارد. اگر ما خدا را از راه برهان فلسفی ثابت کنیم، از راه فکر بشر درباره خدا سخن گفته‌ایم و موجب توهّم خواهد شد و آنچه به وهم و پندار درآید چیزی خواهد بود که فکر انسان آن را ساخته و توهّم کرده است. حضرت امیر المؤمنین فرمود: