- سرآغاز … 1
- پیش گفتار … 4
- اراده خدای سبحان در تعیین امام … 7
- اشاره 7
- بخش یکم تعیین امام به دست خدای سبحان … 7
- طرح امامت در آغاز بعثت … 10
- چگونگی نصب پیامبر … 14
- نبوّت و امامت به دست مردم نیست … 16
- بخش دوم بررسی امامت ابوبکر و عمر … 18
- امامت ابوبکر با تعیین شورا نبود … 18
- امامت عمر نیز با تعیین شورا نبود … 20
- دو نکته مهم … 21
- خلافت عمر به روایت دیگر … 22
- روایاتی دیگر … 23
- جمع بندی روایات … 25
- بخش سوم زمان طرح نظریه شورا … 28
- نظریه شورا چه زمانی مطرح شد؟ … 28
- جزئیاتی از طرح شورا … 42
- اشاره 42
- بخش چهارم بررسی برخی از جزئیاتی طرح شورا … 42
- چرا عمر نظریه شورا را مطرح کرد؟ … 44
- عمر و اجرای اندیشه شورا … 51
- کتاب نامه … 56
شماره صفحه در کتاب - ص: 36
***
دو نکته مهم …
از این نقل قولِ آشکار دو نکته می توان استفاده نمود:
نخست آن که خلافت عمر پس از ابوبکر نه به سخنی صریح و آشکار از رسول خدا صلی اللَّه علیه وآله، نه به شورا و نه به انتخاب مردم بوده است؛ بلکه به انتخاب ابوبکر بوده؛ از این رو مردم به این کار ابوبکر اعتراض کرده اند.
دوم آن که بنا بر نکته نخست، خلافت عمر به سخن صریح و آشکار رسول خدا و شورای مسلمانان نبوده است؛ بلکه فقط ابوبکر مدّعی افضلیت عمر بوده و گفته است که به خدا می گویم: خدایا! من بهترین آفریدگان تو را به امیری نصب کردم.
بدین ترتیب ابوبکر افضلیت را راه اثبات خلافت دانسته است.
بنا بر این در این گفته واضح و روشن که ملاحظه نمودید، نه تنها هیچ اشاره ای بر وجود شورا نشده؛ بلکه مخالفت مردم و اعتراض آنان را بر کاری که ابوبکر انجام داده نیز به همراه دارد.
این مطلب به طور صریح در المصنّف ابن ابی شیبه، الطبقات الکبری و منابع دیگر نیز آمده است. (1) البته در برخی از این مصادر به جای کلمه «مردم» عبارت «گروهی از مهاجران» آمده است.
1- . المصنّف: 7/ 485، الطبقات الکبری: 3/ 199 و 274، تاریخ طبری: 2/ 617- 621، الریاض النضره: 1/ 223، الفائق فی غریب الحدیث: 1/ 89.