- سرآغاز … 1
- پیش گفتار … 4
- جدال در لغت … 6
- بخش یکم نگاهی به علم جدل … 6
- اشاره 6
- جدال در قرآن … 7
- اشاره 7
- قرآن کریم و تعلیم روش استدلال … 10
- قرآن کریم و استدلال های پیامبران پیشین … 13
- جدل حق: استفاده از حجّت معتبر … 17
- حجّت معتبر: کتاب و سنّت … 19
- نگاهی به آداب مناظره و جدل … 24
- بخش دوم جدل در علم کلام … 26
- اشاره 26
- دانشمندان اسلامی و تعریف علم کلام … 26
- قاضی ایجی … 27
- سعدالدین تفتازانی (2) … 28
- فیاض لاهیجی (2) … 29
- اصول دین و کتاب های امامیه … 31
- اصول دین و کتاب های اهل سنّت … 32
- اشاره 33
- موضوعات کتاب های اصول دین … 33
- آیا علم کلام از عوامل شکست های ماست؟ … 35
- تأثیر علم کلام در گرایش به تشیّع … 38
- برخی مسائل اختلافی در علم کلام … 39
- امامت و اصول دین … 41
- وجوب امامت … 41
- اشاره 41
- امامت چیست؟ … 44
- امامت، جزء اصول دین است … 48
- 1. دیدگاه اهل سنّت … 51
- تعیین امام با کیست؟ … 51
- اشاره 51
- اشاره 51
- نقد دیدگاه اهل سنّت … 52
- 2. دیدگاه شیعه … 54
- امام بعد از پیامبر کیست؟ … 57
- ادلّه شیعه بر امامت حضرت علی … 58
- شیعه امامیه و پایبندی به جدال احسن … 59
- اشاره 59
- نمونه هایی از استدلال های شیعه … 59
- استدلال به حدیث «مدینه العلم» … 62
- استدلال به حدیث «طیر» … 64
- 2. نگارش کتاب هایی در رد مخالفان … 67
- موضع شیعه در برابر هجوم مخالفان … 67
- اشاره 67
- 1. نگارش کتاب های استدلالی … 67
- جاحظ و سید بن طاووس … 72
- قاضی عبدالجبّار و سید مرتضی … 73
- شهاب الدین شافعی و شیخ نصیرالدین قزوینی … 74
- ابن تیمیّه حرّانی و پاسخ به دیدگاه او … 75
- ابن حجر هیتمی مکّی و قاضی نور اللَّه شوشتری … 76
- یوسف اعور واسطی و شیخ عزّ الدین حلّی … 76
- مولوی عبدالعزیز دهلوی و سید میر حامد حسین لکهنوی … 78
- نگاهی به کتاب نهج الحقّ و کشف الصّدق … 79
- کتابنامه … 86
شماره صفحه در کتاب - ص: 41
***
بخش دوم جدل در علم کلام …
دانشمندان اسلامی و تعریف علم کلام …
اشاره
همان گونه که اشاره شد، علمِ جدل به موضوع یا مطلب معیّنی، اختصاص ندارد؛ بلکه در انواع موضوعات اختلافی همانند فقه، حدیث، فلسفه، اقتصاد، سیاست و دیگر علوم، به کار گرفته می شود.
به این ترتیب که هر دو صاحب نظر، برای اثبات ادعا یا دیدگاه خود، حجّت معتبری را ذکر می کنند و آن گاه بر اساس قواعد و اصول موضوعه، به مناظره با یک دیگر می پردازند تا حق از باطل و درست از غلط، مشخص گردد.
«علم کلام» از جمله علومی است که مجادلات فراوانی پیرامون مسائل آن، صورت پذیرفته است.
به نظر می رسد که علما در تعریف و فایده علم کلام و نیز هدف از پایه گذاری آن، اختلاف نظر عمده ای ندارند. برای نمونه به دیدگاه چند تن از دانشمندان اشاره می نماییم.