- سرآغاز … 1
- پیش گفتار … 4
- جدال در لغت … 6
- بخش یکم نگاهی به علم جدل … 6
- اشاره 6
- اشاره 7
- جدال در قرآن … 7
- قرآن کریم و تعلیم روش استدلال … 10
- قرآن کریم و استدلال های پیامبران پیشین … 13
- جدل حق: استفاده از حجّت معتبر … 17
- حجّت معتبر: کتاب و سنّت … 19
- نگاهی به آداب مناظره و جدل … 24
- اشاره 26
- بخش دوم جدل در علم کلام … 26
- دانشمندان اسلامی و تعریف علم کلام … 26
- قاضی ایجی … 27
- سعدالدین تفتازانی (2) … 28
- فیاض لاهیجی (2) … 29
- اصول دین و کتاب های امامیه … 31
- اصول دین و کتاب های اهل سنّت … 32
- موضوعات کتاب های اصول دین … 33
- اشاره 33
- آیا علم کلام از عوامل شکست های ماست؟ … 35
- تأثیر علم کلام در گرایش به تشیّع … 38
- برخی مسائل اختلافی در علم کلام … 39
- امامت و اصول دین … 41
- وجوب امامت … 41
- اشاره 41
- امامت چیست؟ … 44
- امامت، جزء اصول دین است … 48
- اشاره 51
- اشاره 51
- تعیین امام با کیست؟ … 51
- 1. دیدگاه اهل سنّت … 51
- نقد دیدگاه اهل سنّت … 52
- 2. دیدگاه شیعه … 54
- امام بعد از پیامبر کیست؟ … 57
- ادلّه شیعه بر امامت حضرت علی … 58
- شیعه امامیه و پایبندی به جدال احسن … 59
- اشاره 59
- نمونه هایی از استدلال های شیعه … 59
- استدلال به حدیث «مدینه العلم» … 62
- استدلال به حدیث «طیر» … 64
- 2. نگارش کتاب هایی در رد مخالفان … 67
- اشاره 67
- موضع شیعه در برابر هجوم مخالفان … 67
- 1. نگارش کتاب های استدلالی … 67
- جاحظ و سید بن طاووس … 72
- قاضی عبدالجبّار و سید مرتضی … 73
- شهاب الدین شافعی و شیخ نصیرالدین قزوینی … 74
- ابن تیمیّه حرّانی و پاسخ به دیدگاه او … 75
- ابن حجر هیتمی مکّی و قاضی نور اللَّه شوشتری … 76
- یوسف اعور واسطی و شیخ عزّ الدین حلّی … 76
- مولوی عبدالعزیز دهلوی و سید میر حامد حسین لکهنوی … 78
- نگاهی به کتاب نهج الحقّ و کشف الصّدق … 79
- کتابنامه … 86
شماره صفحه در کتاب - ص: 88
***
کسی بود که در مقام پاسخ گویی به کتاب عثمانیه برآمد. (1) پس از او گروهی از علمای امامیّه و دیگران در پاسخ به کتاب عثمانیّه، به نگارش پژوهش هایی پرداختند که به «نقض عثمانیه» شهرت یافت. از این علما می توان ابوجعفر اسکافی معتزلی، متوفّای سال 240، مسعودی نگارنده مروج الذّهب، متوفّای سال 346 و سید جمال الدین ابن طاووس حلّی، متوفّای سال 673 در کتاب چاپ شده بناء المقاله الفاطمیه را نام برد.
قاضی عبدالجبّار و سید مرتضی …
قاضی عبدالجبّار بن احمد معتزلی، متوفای سال 415 هجری نیز کتاب المغنی را به رشته تحریر درآورد و طی آن به ردّ و نقد عقاید امامیّه به ویژه در بخش امامت پرداخت.
در مقدمه کتاب الشافی آمده است:
قاضی عبدالجبّار در کتاب المغنی جمع آوری شبهات را به اوج رساند و استدلال های مستحکم مورد استناد شیوخ خود را نقل کرد؛ وی به اجتهاد خود، مقداری بر استدلال های مذکور افزود و به ابتکار
1- . الفهرست، ابن ندیم: 294.