آرای وهابیت در ترازوی قرآن و سنت صفحه 193

ص:205

است و این نظر هر صحابه صاحب‌نظری است که تاکنون شناخته‌ام و مخالف آن را تاکنون ندیده‌ام. (1)

اما ابن‌تیمیه که سردمدار این تفکر است، از قرن هشتم آن را پایه‌ریزی، و گروه‌های فراوانی را از اسلام خارج کرد. وی تنها کسانی را که پیرو افکارش بودند، مسلمان می‌دانست وی چندین گروه را کافر می‌دانست:

١. خوانندگان خدا با واسطه‌و وسیله؛

٢. ترک‌کنندگان ارکان اسلام؛

٣. مخالفان اجماع مسلمانان؛

۴. دشنام‌دهنده یا استهزاکننده آیات الهی‌یا پیامبران؛

۵. شبیه شدگان به کفار به هر صورت؛

۶. کافر ندانستن یهود و نصارا یا شک داشتن در کفر آنان یا مجاز دانستن پیروی از آنان؛

٧. کمک‌کنندگان به کفار؛

٨. کسانی که قتل مسلمان‌را جایز بدانند؛

٩. فلاسفه، جهمیه، باطنیه و قائلان به وحدت وجود، اسماعیلیه، نصیریه، شیعه امامیه اثنی عشریه‌و غلات. (2)

نقد و ارزیابی

چگونه با اینکه شیعه ملاک‌های کفر را نداردو منکر ضروری دین یا خدا یا نبوت پیامبران نیست و به تعبیر علمای شیعه و سنی، «اهل قبله»