آرای وهابیت در ترازوی قرآن و سنت صفحه 60

ص:72

جاری کرد. هم در آفرینش و هم در پروراندن آن. هم قانونگذاری و تشریع را لایق او دانستن و هم پرستش و کرنش را خاص او انجام‌دادن. تنها او را پشتیبان دانستن. فقط از او پیروی کردن و سرسپردگی را فقط برای او داشتن. حاکمیت بر جهان و انسان را فقط از آنِ او دیدن و تنها او را و همه خوبی‌ها و ویژگی‌ها را در او دیدن.

قرآن کریم در آیات مختلف به انواع توحید اشاره کرده است؛ چه در توحید ذات: قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ ، چه در توحید صفات، چه در توحید ربوبیت: الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ ، چه در توحید عبودیت که رسالت کلیه انبیا در این خلاصه شده‌است تا مردمان را فقط به پرستش او دعوت کنند و از عبادت غیر او بازدارند و چه در توحید تشریعی‌که باید همه دستورها را از خدا گرفت.

توحید در خالقیت

توحید در خالقیت، یعنی اعتقاد به اینکه تنها خالق و آفریدگار حقیقی خداست و همه هستی، مخلوق اوست و خالقیت سایر موجودات، جنبه استقلال ندارد، بلکه تابع اراده و مشیت خداوند است. ازاین‌رو با تأمل در رابطه ممکنات با خداوند متعال روشن می‌شود که همه عالم، معلول خداست و بی‌واسطه یا باواسطه از سوی خداوند ایجاد می‌شود و از آنجا که در عالم، تنها یک واجب‌الوجود است که علت‌العلل است، تمام موجودات معلول اویند و تنها یک آفریدگار هستی‌بخش وجود دارد و سایر موجودات همگی مخلوق اویند.

در آیاتی از قرآن که از شرک و بت‌پرستی نهی می‌کند و به توحید