پاسخ های روشنگرانه (در نقد کتاب سوال هایی که باعث هدایت جوانان شد) صفحه 214

به شیعه می گوییم که در این احادیث، تعبیر امیر و خلیفه آمده است، در حالی که جز علی و حسن [(علیهما السلام)]، امامان دیگر شیعه به خلافت نرسیدند.

پاسخ

1. «خلیفه» به معنای جانشین است نه حاکم؛ جانشین می تواند حاکم باشد یا نباشد.

رسول خدا (ص) از علما هم به «خلفائی» تعبیر کرده است؛ در حالی که علما جز در مواردی نادر حاکم نیستند. امیر نیز در فرمایش پیامبر (ص) به معنای امیر حقیقی است؛ چه قدرت اجرایی داشته باشد چه نداشته باشد؛ چه مردم از او اطاعت کنند چه نکنند.

خداوند در بحث امر به معروف و نهی از منکر می فرماید: ( تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ. . . ) ؛ «امر به معروف و نهی از منکر می کنید» . (آل عمران: 11٠)

آیا می توانید ادعا کنید فقط آنها که حاکم هستند امر به معروف و نهی از منکر می کنند نه دیگران؟

همچنین خداوند می فرماید: ( وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلاهِ ) ؛ «خانواده خود را به نماز فرمان ده» . (طه: 132)

آیا باید شخص حاکم باشد تا این وظیفه را انجام دهد؟ آیا همه آمران به معروف حاکم هم هستند؟ آیا همه آنها قدرت اجرایی دارند؟ آیا تمام مردم از آنها اطاعت می کنند؟ بی تردید چنین نیست. پس الزامی ندارد «امیر» که در روایت ها آمده است، ناگزیر به معنای حاکم باشد.

رسول خدا (ص) در فرمایشات متعدد، امامان را از نسل علی (ع) معرفی کرد:

مَنْ أحَبَّ اَنْ یَرکبَ سَفینهَ النَّجاهِ وَ یَتَمَسَّک بِالْعُروَهِ الْوثْقی وَ یَعتصمَ بِحبلِ الله الْمتینِ فَلْیوُالِ عَلیاً وَ لْیأتمَّ بِالهُداهِ مِنْ وُلده. (1)

هرکس دوست دارد، برکشتی نجات سوار شود و به دستگیره ای مطمئن چنگ