پاسخ های روشنگرانه (در نقد کتاب سوال هایی که باعث هدایت جوانان شد) صفحه 216

آنها که اموال و خانه و سرزمینشان را در راه خدا و پیامبرش ترک کردند، چگونه می توان آنها را به دلیل آنچه دوست می داشتند مرتد دانست؟

پاسخ

پاسخ این پرسش در قسمت پرسش 6٣ و ٩٢ نیز آمده است.

این سخن درست نیست که می گویید «ایمان آنها در صدر اسلام چون کوه بود» ، زیرا آنها کسانی بودند که در جنگ «احد» از میدان گریختند.

اهل سنت از عمر نقل کرده اند: «. . .

فَفَررتُ حَتّی صَعَدتُ الجَبلَ . . .» (1)؛ «در روز احد آن گاه که شکست خوردیم من فرار کردم و از کوه بالا رفتم. . .» .

فخر الدین رازی در مفاتیح الغیب می نویسد: «

. . . و من المنهزمین عمر. . . و منهم ایضاً عثمان. . . » (2)؛ «. . . و یکی از فراریان عمر بود. . . و همچنین عثمان. . .» .

آنها در جنگ «حنین» نیز فرار کردند. (3)

عمر در انعقاد صلح «حدیبیه» به رسالت رسول خدا (ص) شک کرد (4)و. . . . آیا معنای چون کوه بودن ایمان آنها این است؟

به فرض اینکه آنها در راه رسول خدا (ص) دیار خود را ترک کرده باشند، چه دلیلی بر استمرار این عقیده دارید؟ چه بسا افرادی از مهاجران و حتی از اصحاب «بدر» بودند، که مرتد شدند و نتوانستند مؤمن بمانند؛ مانند عبدالله بن ابی سرح که هم از

1- تفسیر الدر المنثور، ج2، ص88؛ کنزالعمال، ج2، ص376؛ جامع الاحادیث، ج27، ص2٠9؛ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج 13، ص 278؛ ج 15، صص 1922.
2- تفسیر مفاتیح الغیب، ج9، ص 411؛ تفسیر الباب فی علوم الکتاب، ج6، ص2٠؛ تفسیر فخر رازی، ج1، ص1292.
3- کنزالعمال، ج1٠، ص542؛ جامع الاحادیث، ج34، ص363؛ مصنف ابن ابی شیبه، ج14، ص526؛ شواهد التنزیل، ج 1، ص 331؛ المعارف، ص 164.
4- ایسر التفاسیر، ج1، ص4489؛ تفسیر القرآن العظیم ابن کثیر، ج7، ص331؛ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج15، ص24.