پاسخ های روشنگرانه (در نقد کتاب سوال هایی که باعث هدایت جوانان شد) صفحه 278

قول باشد که گویندۀ یکی مشخص و دیگری نامعلوم باشد، قولی را می پذیرند که گوینده اش نامعلوم است؛ زیرا گمان می برند که شاید گفته امام معصوم باشد.

شیخ شیعه حر عاملی به این ضعف انتقاد می کند و می گوید: «اینکه می گویند باید فرد ناشناخته ای در آن باشد عجیب است، چه دلیلی بر آن دارند و چگونه می دانند گوینده آن معصوم است؟» . (1)

پاسخ

عین عبارت مرحوم حر عاملی در کتاب مقتبس الاثر، که این پرسش را با استناد به آن نقل کرده است، چنین است:

حدیث فی اول الروضه عن الصادق (ع)

انّ حجیه الاجماع من مخترعات العامه وجعلوه وسیله الی غصب الخلافه ثم الی اثبات کل باطل ارادوا. . . (2)

حدیثی در اول کتاب روضه [جلد 8 کافی] از امام صادق (ع) نقل شده که می فرماید: حجیت اجماع، از اختراعات و ساخته های اهل سنت است که آن را وسیله ای برای غصب خلافت قرار دادند و پس از آن هم، هر کار باطلی را خواستند انجام دهند، اجماع را وسیله تحقق خواسته های خودشان قرار دادند.

همان طور که ملاحظه می فرمایید مرحوم شیخ حر عاملی اجماع را به طور کامل قبول ندارد و آن را ساخته و پرداخته اهل سنت می داند، اما علمای اصولی شیعه می گویند اگر علما بر یک مسئله ای اتفاق کنند، حجت و معتبر است، ولی برخی گفته اند اگر فردی مخالف آن اتفاق پیدا شود اگر شناخته شده باشد، مخالفت آن یک فرد به اجماع ضرر نمی زند، اما اگر مخالف ناشناخته باشد چه بسا آن فرد امام معصوم بوده که مخالفت کرده. از این رو، برای حجیت اجماع مضر است. این گونه مطالب یک بحث