پاسخ های روشنگرانه (در نقد کتاب سوال هایی که باعث هدایت جوانان شد) صفحه 94

روایت های متضاد و معارض را در کتب تأیید کرده اند و سپس با استناد به آیه 82 سوره «نساء» (اگر این قرآن از طرف خدا نبود در آن اختلاف بسیاری مشاهده می شد) نتیجه می گیرد که علمای شیعه به تناقضات موجود در مذهبشان اعتراف کرده اند پس مذهبشان بر حق نیست.

پاسخ

1. وجود روایت های معارض، به حق یا باطل بودن مذهب ربطی ندارد؛ تعارض روایات علل مختلفی دارد که عالمان شیعه و اهل سنت آنها را بیان نموده اند از طرفی وجود روایت های متضاد، مختص شیعه نیست، بلکه در منابع اهل سنت، روایت های معارض به حدی است که اگر گردآوری شوند، یک دایره المعارف به دست خواهد آمد. مشکل الآثار طحاوی که در چندین جلد چاپ شده و اختلاف الحدیث امام شافعی، بهترین گواه بر این مطلب است. بنابراین، روایت های معارض در منابع شیعی در مقایسه با منابع اهل سنت بسیار ناچیز است.

2. چه کسانی موجب پدید آمدن این روایت های معارض شدند؟ اهل بیت (علیهم السلام) ؟ شیعیان؟ و یا. . . ؟ بیشتر این اختلاف ها، ناشی از عملکرد دیگران است؛ زیرا حاکمان بنی امیه و بنی عباس، عده ای را برای روایت سازی به خدمت گرفتند و از سوی دیگر، عمر و ابوبکر با منع بازگویی و نوشتن احادیث پیامبر (ص) ، یک قرن خلأ روایی ایجاد کردند و آن گاه که نوشتن آزاد شد، صد سال ابهام و تاریکی پیش روی محدثان وجود داشت. اهل بیت و شیعیان نیز به دلیل سخت گیری های دستگاه حاکم، ناگزیر از تقیه بودند، از این رو، جریان نقل و انتقال حدیث دچار اختلال شد.

علما و اندیشمندان همه فرقه های اسلامی، برای حل روایات متعارض با روش های مختلف، از قبیل «علم الرجال» ، «علم درایت الحدیث» و. . . به جرح و تعدیل احادیث پرداخته اند و مشکل تعارض ظاهری در روایات را حل نموده اند.