دائره المعارف طهور: اصول عقاید صفحه 535

من_اب_ع

مرتضی مطهری- عدل الهی- ص 230-232 و 251-258 و 267

کلی__د واژه ه__ا

دنیا قرآن انسان اعمال آخرت قوه و فعل حرکت مکافات عمل

مرگ طبیعی و مرگ ارادی در فرهنگ دینی

انسان یک زندگی و مرگ طبیعی دارد که در آن، با حیوانات و حتی گیاهان شریک است، انسان دارای حرکت، تخیل، توهم، تغذیه، نمو و مانند آن است که بعضی مشترک بین انسان و گیاهان و برخی دیگر مشترک بین انسان و حیوان است. بودن اینها دلیل بر حیات طبیعی و از نبود آنها تعبیر به مرگ طبیعی می شود. اینها نشانه کمال نیست مگر در حد کمال گیاهی یا کمال حیوانی.

برای انسان مرگ و زندگی دیگری نیز وجود دارد که در اختیار خود اوست، انسان می تواند با سوء اختیار و انتخاب بد، خود را بمیراند، و یا با حسن اختیار و انتخاب نیک، خود را زنده کند.

قرآن کریم از کسانی که با سوء اختیار، خود را می میرانند به عنوان کافر یاد می کند، یعنی کسی که، حیات معنوی را از دست داده یا در جهت فراهم کردن حیات معنوی گامی برداشته یا در مقام دفع و رفع آن برآمده، یا بعد از دسترسی به آن، سقوط کرده است. نظیر آنها که معاذالله بعد از اسلام مرتد می شوند. اینها مرگ هایی در اثر سوء اختیار است.

گاهی نیز انسان قبل از آن که بمیرد با انتخابی نیک، خود را می میراند. آن که می گوید: بار دیگر من از انسانیت می میرم و از فرشته شدن سر برمی آورم، مثنوی معنوی مولوی، دفتر سوم:

از جمادی مردم و نامی شدم *** وزنما مردم به حیوان سر زدم