دائره المعارف طهور: اصول عقاید صفحه 759

شیخ طبرسی در «مجمع البیان» گوید: و گفته شده است که اسرافیل در صور سه مرتبه میدمد: نفخه اولی نفخه فزع است، و نفخه ثانیه نفخه صعق است که بواسطه آن تمام افراد آسمان ها و زمین هلاک میشوند، و نفخه ثالثه نفخه قیام و حضور در پیشگاه رب العالمین است و در این حال همه مردم از قبور خود بر می خیزند.

وقوع صیحه آسمانی و حاضر شدن مردم در پیشگاه خداوند در قرآن مجید

خوف و ترسی که مردم در دنیا بواسطه نفخ در صور پیدا می کنند به «صیحه» تعبیر شده است: «إن کانت إلا صیحه واحده فإذا هم خ_امدون؛ یک صیحه واحد بیش نخواهد بود که ناگهان بر اثر آن تمامی مردم خاموش و پژمرده و بی حرکت و بی اثر خواهند شد» (یس/29). و در آیه دیگر وارد است: «ما ینظرون إلا صیحه واحده تأخذهم و هم یخصمون * فلا یستطیعون توصیه و لا إلی أهلهم یرجعون؛ یک صیحه واحد بیش نیست که ناگهان بر اثر آن تمام افراد در نزد ما حضور پیدا می کنند، پس در آن هنگام هیچکس قادر بر وصیت نیست و نمی تواند بسوی اهل خود برگردد» (یس/49-50).

حتی در روایت وارد است که در وقتیکه ساعت قیام قیامت فرا میرسد، چنان ناگهانی و دفعی است که دو مرد فروشنده و خریدار مشغول مبایعه هستند؛ فروشنده مثلا پارچه و لباس را برای خریدار باز کرده است، آنان مهلت جمع کردن و پیچیدن را نداشته و قیامت فرا می رسد. و مردی لقمه را برداشته تا به دهان خود گذارد، هنوز لقمه به دهانش نرسیده که قیامت می رسد. و مردی حوض منزل خود را که سوراخ شده و آب از آن می رود مشغول سد ثغور و گرفتن روزنه های آن است که مواشی خود را از آن آب دهد، هنوز مواشی را آب نداده قیامت در میرسد. شاید مراد از گفتار کسی که طبرسی قول او را نقل کرده است از نفخ فزع همان صیحه ای باشد که در دنیا زده می شود، و مردم در اثر آن هلاک میشوند. اما صیحه ای که در هنگام قیامت زده می شود دو صیحه بیشتر نیست: یک صیحه که مردم برزخی را برای ورود به قیامت می میراند، و یک صیحه برای خود مردم برزخی است که پس از مردن بواسطه آن زنده می شوند. و بنابراین نفخ فزع و نفخ صعق راجع به مردمان برزخی است نه اهل دنیا، و یک نفخ بیشتر نیست؛ و اما نفخ دیگر راجع به احیاء و زنده شدن مردگان است. و علی کل تقدیر، نفخی که به علت آن مردم می میرند و زنده می شوند دو نفخ بیشتر نیست: یک نفخ اماته و دیگر نفخ احیاء؛ دمیدن برای میراندن، و دمیدن برای زنده کردن.