دائره المعارف طهور: اصول عقاید صفحه 793

و از اینجا به دست می آید که داستان اصحاب کهف، و پنهان شدن آنها در مغاره و خوابیدن سیصد و نه سال و برانگیختن آنانرا پس از این مدت طولانی، و آمدن به شهر برای خرید طعام، و اطلاع مردم بر این داستان؛ همه و همه برای اعلام و اعلان قضیه معاد و کیفیت آن، و عدم استبعاد آن بوده است .

من_اب_ع

علامه سید محمد حسینی تهرانی- معادشناسی 5- صفحه 318-313

کلی__د واژه ه__ا

ایمان معاد اخلاق توحید قرآن خدا اصحاب کهف داستان قرآنی

آراء مختلف در معاد روحانی و جسمانی

بعضی انکار معاد را کردند و گفتند که معاد نداریم؛ «ما هی إلا حیاتنا الدنیا نموت و نحیا و ما یهلکنآ إلا الدهر؛ جز زندگی دنیوی ما هیچ نیست؛ می میریم و زنده می شویم و ما را جز طبیعت هلاک نمی کند». (غیر از این خورد و خوراک و آشامیدنی و خواب و اطفاء شهوت و غیرها چیزی نیست، یک زندگی و عیش حیوانی بیش نیست، و پس از آن انسان می میرد و روزگار انسان را هلاک میکند؛ و هیچ سر و حقیقتی ماوراء این نیست). «إن هم إلا یظنون؛ خدا میفرماید: اینها غیر از گمان و تخمین مطلبی ندارند» (جاثیه/24).

بعضی میگویند معاد داریم، اما معاد روحانی، نه معاد جسمانی؛ چون انسان دارای عقل و نفس است، و عقل و نفس از مجردات هستند و این نفس مجرد حرکت میکند به مبدا خود، بدن هم می رود در زیر زمین و در قبر صور متبدله و متغیره ای به خود میگیرد؛ پس معاد فقط روحانی است. بعضی میگویند معاد فقط جسمانی است، و اصلا روحانی نیست؛ و آنچه عود میکند بسوی خدا همین بدن و لذات بدنی است، مثل خوردن و اطفاء شهوت نمودن و تماشا کردن و امثال اینها؛ و اما آن کمالات عقلانیه و فناء در اسماء و صفات و ذات حضرت حی قیوم و ذوالجلال را انکار کرده اند. و آن رزق ها و غذاهای عقلیه را که اختصاص به روح دارد و صدها هزار برابر عالی تر و برتر از این غذاهای جسمی است نادیده گرفته اند. بعضی میگویند هر دو معاد را داریم، هم «روح» معاد دارد و هم «جسم» معاد دارد. مرحوم فیلسوف شهیر حاج ملا هادی سبزواری (رض) میفرماید: