ترازوی حقیقت، ترجمه میزان الحق جلد 4 صفحه 139

ص:141

1- ابن حنبل، ص 251 _ 252 ؛ مالک، نوشته ابوزهره، ص 290.
2- ر.ک: فواتح الرحموت، ج 2، ص 186 ؛ التراتیب الاداریه، ج 2، ص 366 _ 367 ؛ سلم الوصول فی شرح نهایه السؤول، ج 4، ص 410 ؛ نهایه السؤول، ج 4، ص 410 ؛ اصول سرخسی، ج 2، ص 114 _ 115.
3- الفتنه و وقعه الجمل، ص 86 ؛ تاریخ الامم و الملوک، چاپ مؤسسه الاعلمی، ج 3، ص 446 ؛ حیاه الصحابه، ج 3، ص 505 به نقل از تاریخ الامم و الملوک.

برخی گفته اند: «سنت در نزد ما عبارت است از آنچه که رسول خدا صلی الله علیه و آله و صحابه اش پس از او، به عنوان سنت پایه ریزی کرده اند».(1) امثال این موارد فراوان است.

که می توانید به کتب اصول فقه و نیز کتاب ما با عنوان الحیاه السیاسیه لامام الحسن علیه السلام ص 86 تا 90 مراجعه کنید.

شایان ذکر است که یهودیان نیز می گویند: «سخن خاخام ها، همانند شریعت است»!(2).

سنت خلفا، غیر از امام علی(علی السلام)

پیش از این ذکر شد که اهل سنت در کتاب های اصول فقه، بخشی دارند که می گوید: «در مواردی که امکان رأی (قیاس یا استحسان) باشد، فتوای صحابه، ملحق به سنت می شود». برخی گفته اند که این موضوع، تنها به فتوای شیخین اختصاص دارد. عمر بن عبدالعزیز گفته است: «آگاه باشید که آنچه ابوبکر و عمر سنت نهاده اند، همان دین است که آن را دریافت می کنیم و به آن دعوت می نماییم». متقی هندی می افزاید: «سنت هایی را که توسط کسانی غیر از ابوبکر و عمر پایه گذاری شده اند، به امید ثواب انجام می دهیم».(3) از پیامبر صلی الله علیه و آله نیز روایت کرده اند که «سنت من و سنت خلفای راشدین را دریابید».(4) شافعی با استناد به همین روایت، سخن ابوبکر و عمر را حجت می داند.(5).