کلام و عقائد 2 : نبوت و امامت صفحه 1

جلسه اول: دلایل ضرورت بعثت انبیاء (1)

اشاره

ص :1

اهداف درس

آشنایی با:

دلایل ضرورت بعثت انبیا؛

فلسفۀ آفرینش انسان؛

اهداف خاص بعثت انبیا.

مقدمه

در درس کلام و عقاید (2) با مهم ترین مباحث نبوت و امامت آشنا خواهیم شد. در بحث از نبوت، مباحث مربوط به دلایل ضرورت بعثت انبیا، رابطۀ دین و دنیا، چگونگی شناخت انبیای راستین به ویژه از طریق معجزه، صفات انبیا (عصمت، علم و...)، قرآن و دلایل اعجاز آن و بعضی دیگر از معجزات پیامبر اسلام مطرح خواهد شد.

در مباحث مربوط به امامت نیز این مطالب را بررسی خواهیم کرد: ضرورت بحث از امامت، دلایل عقلی و نقلی ضرورت وجود امامان بعد از پیامبر اسلام، مهم ترین صفات ائمه (عصمت و علم)، راه شناخت امام راستین و مهدویت.

اما از آن جا که بحث از دلایل ضرورت بعثت پیامبران، زیربنای بسیاری از مباحث نبوت و امامت است و مباحث مربوط به عصمت پیامبر و امام، علم الهی ایشان، دلایل ضرورت وجود امام الهی بعد از پیامبر و بعضی مباحث دیگر مبتنی بر آن است، از این رو دروس مربوط به آن، با تفصیل بیش تری بیان می شود.

نبوت

معمولاً مباحث مربوط به نبوت به دو بخش تقسیم می شود: نبوت عامه و نبوت خاصه.

نبوت عامه: منظور از نبوت عامه، آن مباحثی از نبوت است که جنبۀ عام و کلی دارد و شامل همۀ پیامبران می شود؛ مانند ضرورت بعثت پیامبران، راه شناخت پیامبران راستین و ویژگی های کلی و مشترک معجزات آن ها، صفات کلی و عمومی پیامبران مانند عصمت و علم الهیِ غیر اکتسابی و....

نبوت خاصه: نبوت خاصه به مباحثی گفته می شود که به یک پیامبر خاص مربوط است؛ مانند بحث از تاریخ زندگی یک پیامبر، محتوای پیام و دعوت او، کتاب آسمانی پیامبری خاص و.... اما از آن جا که در میان همۀ پیامبران، زندگی و تعالیم پیامبر اسلام و کتاب آسمانی او (قرآن) بیش از همه برای ما اهمیت دارد، از این رو معمولاً مباحث مربوط به نبوت خاصه، به پیامبر اسلام و قرآن اختصاص داده می شود، هرچند چنین اختصاصی ضرورت ندارد.

از نظر منطقی نبوت عامه بر نبوت خاصه مقدم است؛ از این رو، نخست به مباحث نبوت عامه می پردازیم.

نبوت عامّه

در مباحث نبوت عامّه، بحث از دلایل ضرورت بعثت انبیا و جهات نیازمندی انسان به تعالیم ایشان بر دیگر مباحث، مقدم است.