شیوه های نظارتی امر به معروف و نهی از منکر در گفتار و سیره پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله وسلم) صفحه 58
- پیش گفتار 3
- فصل اول: مفاهیم و کلیات 5
- اشاره 5
- 1. نظارت 5
- الف) واژه شناسی نظارت 5
- اشاره 5
- ب) اصطلاح شناسی «نظارت» 6
- ج) ضرورت نظارت 7
- د) اقسام نظارت 8
- اشاره 8
- یک _ نظارت الهی 10
- دو _ نظارت وجدانی 12
- سه _ نظارت نهادی 15
- چهار _ نظارت همگانی 16
- ه_) نظارت در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 18
- اشاره 21
- الف) واژه شناسی امر به معروف و نهی از منکر 21
- 2. امر به معروف و نهی از منکر 21
- ب) اهمیت امر به معروف و نهی از منکر 23
- ج) امر به معروف، ضامن سلامت جامعه 25
- د) پیشینه امر به معروف و نهی از منکر 28
- اشاره 28
- _ دایره حِسبه 31
- ه) پی آمدهای ترک امر به معروف و نهی از منکر 34
- و) موانع امر به معروف و نهی از منکر 37
- اشاره 37
- یک _ ترس 37
- دو _ دنیا دوستی 38
- سه _ نادانی 39
- اشاره 40
- فصل دوم: روش شناسی نظارت همگانی پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 40
- 1. اصول کلی 44
- اشاره 44
- اصل اول: استفاده از شیوه های درست 44
- اصل دوم: تبیین قلمروها 45
- اصل سوم: وجود ناظران دقیق 49
- اصل چهارم: منکرستیزی 55
- 2. شیوه های رفتاری پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 58
- اشاره 58
- الف) چشم پوشی در مسائل شخصی 59
- ب) توجه به زمینه ها 61
- ج) تشویق و تنبیه 63
- د) نکوداشت ارزش ها 65
- ه) آسان گیری 67
- و) دل سوزی و رفاقت 70
- ز) کناره گیری 72
- ح) بی اعتنایی 75
- ط) صبوری 76
- اشاره 79
- ی) روی برتافتن 79
- یا) تشویق فرد معترض 82
- یج) اقتدار 84
- یب) اعتراض عمومی 84
- ید) قیام 86
- 3. شیوه های گفتاری پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 88
- اشاره 88
- الف) پند بجا 89
- ب) پند رسا؛ تذکر مستقیم 90
- ج) پند هنرمندانه 93
- د) تبیین علت 95
- ه_ ) گفتار نرم 96
- و) تذکر اشاره ای 98
- ز) معرفی جای گزین 99
- ح) یادآوری زیبایی ها 100
- ط) مناظره 102
- 4. رابطه شیوه های رفتاری و گفتاری پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 103
- 5. رابطه حکومت و نظارت همگانی 106
- اشاره 108
- اشاره 108
- 1. نظارت بر بازار 108
- فصل سوم: نظارت رسمی نهادی 108
- الف) فریب کاری بازاریان 109
- ب) محتکران 110
- ج) اختلال در نظام بازار 111
- الف) پرداخت خسارت 112
- اشاره 112
- 2. نظارت بر لشکر 112
- ب) سخت گیری در بیت المال 113
- د) رعایت عواطف انسانی 115
- ج) توجه به مصالح عمومی 115
- اشاره 116
- 3. نظارت بر کارگزاران مالی 116
- خلاصه سخن 117
- اشاره 119
- فصل چهارم: امر به معروف و رسانه 119
- نکته پایانی 125
- خلاصه سخن 125
- کتاب در یک نگاه 126
- کتاب نامه 128
ص:60
از مرحله ای بالاتر استفاده کرد. امام خمینی رحمه الله در کتاب فقهی تحریرالوسیله می نویسد:
اگر با اشاره، خلاف کار دست از خلاف برمی دارد، برخورد شدید و بیش از اشاره که توهین به او باشد، جایز نیست.(1)
خلاصه سخن
شناسایی بهترین روش، انتخاب ناظران مطمئن، آگاهی از قلمروهای نظارت و منکرستیزی، مبنای شیوه های پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در امر به معروف و نهی از منکر است و شیوه های کاربردی باید بر این قواعد مهم استوار شود.
2. شیوه های رفتاری پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله
اشاره
2. شیوه های رفتاری پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله تنها برای ساختن جامعه ای عاری از گناه نمی کوشید، بلکه هدف آن حضرت تربیت و تشکیل جامعه ای سرشار از خوبی ها بود. ازاین رو، رفتار برخی نزدیکانش را اگرچه گناه نبود، نمی پسندید و آنان را به رفتاری زیباتر فرامی خواند. در اینجا درباره شیوه های کاربردی رسول خدا صلی الله علیه و آله برای بهسازی جامعه و بازداشتن مردم از رفتارهای ناشایست سخن می گوییم. بنابراین، مقصود ما از معروف و منکر، هرگونه خوبی و زشتی است. بدین ترتیب، برخی روش های پیامبر خدا را در انتشار نیکی ها و بازداشتن از
1- روح اللّه موسوی خمینی، تحریر الوسیله، قم، مؤسسه نشر الاسلامی، 1363، ج 1، ص 439.