پیشوایان هدایت : شکافنده علوم، حضرت امام محمدباقر علیه السلام جلد 7 صفحه 312

2.ازلی بودن واجب الوجود

مردی از امام باقر علیه السّلام سؤال کرد:مرا از پروردگار خود خبر بده که از چه زمانی وجود داشته است؟امام باقر علیه السّلام در پاسخ او فرمودند:

وای بر تو،سؤال تو دربارۀ چیزهائی صحیح است که نبوده و به وجود آمده و می گویند چه وقت به وجود آمده.امّا خداوند من تبارک و تعالی از ازل بوده و همواره حیات داشته و حیات او مقیّد به چگونگی[یا مقولۀ کیف]نبوده و نیست (چراکه کیفیات خود حادث و مخلوق هستند و خداوند که موجود بسیط است ترکیبی ندارد تا چگونگی داشته باشد).

پروردگار من در حالتی بوده که بودنش از مقولۀ«کون کیف»یا بودن مقید به چگونگی نبوده است،او مکانی ندارد و در مقولۀ«این»نیز درنمی گنجد،در چیزی نیست[چراکه حلول باطل است]و بر چیزی قرار ندارد[چراکه محتاج چیزی نیست]و برای بودن خود مکانی پدید نیاورده است.

او پس از آفرینش مخلوقات نیرومند نگشت[چون اصلا ضعیف نبود]و پیش از آفرینش موجودات ناتوان نبود[تا آفرینش آنان سبب رفع ناتوانی او باشد]،پیش از آفرینش بیمناک نیز نبوده است[تا برای انس گرفتن با موجودات آنان را بیافریند]به هیچ چیز که در لفظ آید یا به خاطر درگذرد شبیه نیست[چراکه از مشابهت به مخلوقات خود منزه است]نه پیش از آفرینش موجودات،نه پس از آفرینش آنان و نه پس از زوال و نابودی آن ها هیچگاه از پادشاهی و سلطنت جدا نبوده است[چرا که سلطنت او منوط به وجود آنان در جهان خارج نیست]او از ازل زنده بوده است بدون زندگی[جدای از ذات]،پیش از آنکه چیزی بیافریند پادشاه توانا بود و پس از آفرینش جهان هستی نیز پادشاه مقتدر است.

برای او چگونگی و مکان و حدّی نیست و به وسیلۀ شباهت به چیزی شناخته