آموزش ملی امر به معروف و نهی از منکر صفحه 12

1- راغب، مفردات، ص 235

2- حسن الشی ء فهو حسن. و المحسن: الموضع الحسن فی البدن، و جمعه محاسن. و امرأه حسناء، و رجل حسان، و قد یجی ء فعال نعتا، رجل کرام، العین ج 3 ص 143- و نیز مصباح المنیر، ص 137

3- مانند: وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ ( بقره ،195 ) لِلَّذینَ أَحْسَنُوا الْحُسْنی وَ زِیادَه. ( یِونس ،26) النَّبِیُّ ص لِکُلِّ شَیْ ءٍ حِلْیَهٌ وَ حِلْیَهُ الْقُرْآنِ الصَّوْتُ الْحَسَنُ (الکافی، ج 2، ص 616) النَّبِیِّ ص(فی قوله تعالی: یَزِیدُ فِی الْخَلْقِ ما یَشاءُ )قَالَ هُوَ الْوَجْهُ الْحَسَنُ وَ الصَّوْتُ الْحَسَنُ وَ الشَّعْرُ الْحَسَنُ. مجلسی، بحار، ج 56، ص 155

4- گاه « حسن» برچیزی که مستحق مدح است ،اطلاق می شود.دراین صورت فقط شامل واجب ومستحب می گردد. شهید ثانی، زین الدین، مسالک، ج 3، ص 99- و المعروف الذی یذکر فی مقابله الحسن المشتمل علی رجحان، فیختص بالواجب و المندوب، و یخرج المباح و المکروه و إن کانا داخلین فی الحسن. مجمع البحرین، ج 3، ص 502

2 – 1 – 4 .مطلوب شرعی

اشاره

گروهی معروف را همان دستورات دینی می دانند و با تعابیر مختلف همین معنا را ابراز کرده­اند.

مثلاً برخی گفته­اند:

«المعروف: هو کل فعل مطلوب شرعا مستحبا کان أو واجبا.» (1) برخی دیگر اظهار داشته­اند: اگر کاری موافق با طاعت الهی باشد، معروف شمرده می شود.(2)

ابن عاشور هم هر چیزی را که از شئونات دینی محسوب گردد، معروف می داند .(3)

نتیجه این که براساس این دیدگاه ملاک شناخت معروف "حسن و مطلوبیت شرعی" یک کار است.

نقد و بررسی

این دیدگاه اموری را که دارای حسن عقلی باشد، جزء مصادیق معروف نمی داند ویا حداقل نسبت به آن ساکت است. هرچند ممکن است با اعتقاد به ملازمه بین حکم شرع وعقل بتوان گفت که موارد دارای حسن عقلی نیز مشمول معروف شرعی می شوند. و یا دست کم