آموزش ملی امر به معروف و نهی از منکر صفحه 23

1- .البته این مطلب ازحیث مفهوم منکر وسعه وضیق آن است. اما در عنوان نهی ازمنکربا عنایت به وجوب نهی ازمنکر، دراین جا لفظ منکر تنها شامل حرام می شود. دلیل آن در پایان همین فصل(تحت عنوان نظر نگارنده ) آمده است .

« اَلامرُ بالمعروف هُو الْحَملُ علی الطاعه قولاً او فعلاً وَ النهیُ عن المُنکر هو المنع من فعل المعاصی قولاً او فعلاً».

«امر به معروف، وادار کردن دیگران به پیروی از او امر پروردگار است، به زبان باشد یا به عمل، و نهی از منکر، مانع شدن از انجام گناهان است، آن هم به زبان باشد یا به عمل»(1)

نقد و بررسی

در این تعریف، امر و نهی را در معنای خاص بکار برده است. زیرا ((امر)) به معنی طلب فعل و ((نهی)) به معنای طلب ترک آن است اما وادار کردن فرد به کاری با درخواست کردن (طلب) از او متفاوت است. همین طور مانع شدن با درخواست ترک یک عمل نیز فرق می کند. گویا در وادار کردن و یا مانع شدن، مخاطب فاقد اراده و اختیار می شود اما در معنایی که ذکر شد (یعنی طلب) مخاطب با اختیار خود ممکن است به آن خواسته عمل کند و یا نکند.

ضمنا از این تعریف به دست می آید که ایشان مصداق «معروف» را فقط واجبات می داند (اگر بگوئیم که ترک مستحب، مصداق عدم طاعت محسوب نمی شود.) و مصداق «منکر» را فقط حرام های الهی دانسته و مکروه را مشمول آن قرار نداده است. مضافا که به احکام عقل هم در هر دو توجهی نشده است.