امر به معروف و نهی از منکر در آیینه قرآن کریم صفحه 178

مقدمه

اجرای امر به معروف و نهی از منکر در کنار همه مباحث خود، نیازمند مجریانی است که به آن تحقق ببخشند. این گروه که امرکنندگان (آمر) و نهی کنندگان (ناهی) نامیده می شوند، طیف گسترده ای را شامل می شوند که در این فصل به معرفی آنان می پردازیم. با این یادآوری که تاکنون تلاش علمی خاصی را برای ارایه کارنامه مجریان امر به معروف و نهی از منکر از جمله پیامبران الهی شاهد نبوده ایم و این تحقیق می کوشد گامی در این مسیر بردارد.

مطالعه واقعیت ها در جوامع نشان می دهد همواره عده ای به نیکی و خوبی امر می کنند و از بدی و پلیدی باز می دارند و گروهی هم در مقابل آنان به منکرها و زشتی ها فرا می خوانند و از معروف ها و زیبایی ها باز می دارند. منشا این تفاوت رویکردهای رفتاری، به تفاوت دیدگاه ها و جهان بینی ها نسبت به جهان و اهداف ترسیم شده برای آن و ارزش انگاری های حقیقی و کاذب بر می گر دد؛ همان زمان که عده ای به وجود خدای عادل، نزول احکام و فرامین حکیمانه، معروف و مطاع بودن امر و نهی های خدا اعتقاد دارند، عده ای وجود چنین خدایی را انکار می کنند، احکام و اوامر و نواهی او را حکیمانه نمی دانند یا باور ندارند و ارزش ها برای آنان به معنای اموری است که منافع نفسانی و مشخص شان را تأمین کند و منکر و زشتی چیزی است که مانع لذت و مخالف مادی گرایی و انسان محوری شان می باشد.

بر این اساس در این مورد باید از دو گروه (آمران به معروف و ناهیان از منکر و آمران به منکر و ناهیان از معروف) سخن گفت. ما در مورد گروه دوم در جای دیگر سخن خواهیم گفت و در این فصل درباره آمران به معروف و ناهیان از منکر سخن می گوییم.

قرآن کریم گروه ها و اشخاص متعددی را مسئول امر به معروف و نهی از منکر می داند و