فرهنگ مهرورزی صفحه 419

اسماعیل نزد شما چگونه آدمی است؟

آن مرد گفت:

- صدّیق ( به غایت راستگو و درست رفتار) .

امام علیه السلام فرمود:

- باقی ماندۀ کبوترهای حرم از کبوترهای اسماعیل است.

پندار ناپایدار

شاید کسانی - از روی توهم - بین این روایت و روایت سابق که هم منابع شیعی نقل کرده و هم منابع سنی، تعارض ببینند، به عبارت دیگر، روایت سابق را مؤید سخن عمر بدانند نه سخن امام صادق علیه السلام. . . ولی اگر دقت شود خواهیم دید که روایت سابق، مؤید سخن عمر نیست - و به اصطلاح فقیهان - می توان بین روایت منقول از پیامبر صلی الله علیه و آله و روایت منقول از امام صادق علیه السلام، به راحتی جمع عرفی کرد، چگونه؟ چون در سخن پیامبر صلی الله علیه و آله آمده بود:

- شیطان یتبع شیطان ( یک شیطان شیطان دیگری را دنبال می کند) .

و در سخن عمر:

- شیطان یعدو تحت شیطان ( شیطانی تحت شیطانی می دود) .

می توان گفت آنچه مورد نهی پیامبر صلی الله علیه و آله است، دنبال کردن کبوتر است که مثلاً سبب رفتن بر پشت بام ها و عصیان خداوند می شود چنان که از کلمۀ « یتبع» بر می آید و بنابراین کبوتر دچار شیطنت عارضی می شود همان طورکه هر انسانی ممکن است دچار شیطنت عارضی بشود چرا که