پیشوایان هدایت : جوادالائمه حضرت امام محمدتقی علیه السلام جلد 11 صفحه 156

انگیزۀ مأمون از وصلت با امام جواد

برای این وصلت دو انگیزه وجود داشت:یکی این که می توانست راهکاری تبلیغاتی برای مأمون باشد تا از این رهگذر به همگان القا کند که بی اندازه به خاندان رسالت علاقه مند است.انگیزۀ دوم که می توان آن را سبب اصلی این پیوند دانست و بر انگیزۀ پیش گفته نیز ترجیح دارد،گماردن جاسوسی برای زیر نظر گرفتن امام جواد علیه السّلام بود تا تمام فعالیت های امام جواد علیه السّلام را به دستگاه حکومتی گزارش کند و این امر به وسیلۀ ام الفضل دختر خلیفه به نحو احسن انجام می گرفت.

موضع گیری عباسیان

موضع گیری عباسیان نسبت به این اقدام مأمون،توأم با کینه و تعصب و ساده لوحانه بود،چرا که تحت تأثیر فراوان ظواهر،از تساهل مأمون با امام جواد علیه السّلام سخت ناخرسند بودند.آنان حقیقت و عمق این اقدام مأمون و اهدافی که او در این پیوند دنبال می کرد،درک نمی کردند.مأمون نیز از این حالت عباسیان بهترین استفاده را برده،با رد کردن ادعاها و اظهارات آنان در مورد امام جواد علیه السّلام چنین وانمود می کرد که دوستدار واقعی اهل بیت علیهم السّلام است.

موضع گیری امام جواد علیه السّلام در برابر ابن اکثم

همان طور که پیشتر نقل شد،امام جواد علیه السّلام با یحیی بن اکثم به مناظره فقهی پرداخت تا بی مایگی علمی او را بر مردم آشکار نماید.آن حضرت در مناظره ها اهدافی را می جست که ذیلا می خوانیم: