پیشوایان هدایت : جوادالائمه حضرت امام محمدتقی علیه السلام جلد 11 صفحه 233

و نیز نقل نموده است که فرمود:«لو سکت الجاهل ما اختلف الناس»؛ (1)

اگر جاهل خموشی گزیند[و از سر نادانی مطلبی اختلاف آمیز مطرح نکند]مردم دچار اختلاف نخواهند شد.

تشویق به توبه

از دیگر گزینه های امام جواد علیه السّلام برای ارشاد مردم و هدایت آنان به سوی خدای متعال مسألۀ توبه و راه های آن بود.آن حضرت با نقل روایاتی از امیر المؤمنین علیه السّلام درباره توبه مردم را به آن فرامی خواند،از جمله:

1.امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود:«التوبه علی أربعه دعائم:ندم بالقلب،و استغفار باللسان،و عمل بالجوارح،و عزم علی أن لا یعود»؛

توبه بر چهار ستون استوار است:پشیمانی در دل،استغفار با زبان،عمل با اندام ها[برای جبران گذشته]و تصمیم[قاطع و خلل ناپذیر]بر عدم بازگشت به گناه.

«و ثلاث یبلغن بالعبد رضوان اللّه:کثره الإستغفار،و خفض الجانب،و کثره الصدقه»؛

و سه چیز انسان را به رضوان و خشنودی خدا می رساند:بسیار استغفار کردن،فروتن و مهربان بودن و بسیار صدقه دادن. (2)

آن حضرت همچنین بر ضرورت شتاب در توبه کردن و پرهیز از تأخیر و به زمان دیگری افکندن توبه تأکید نموده،فرمود:«تأخیر التوبه إغترار،و طول التسویف حیره،و الإعتلال علی اللّه ملکه،و الإصرار علی الذنب أمن لمکر اللّه «فَلاٰ یَأْمَنُ مَکْرَ اللّٰهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْخٰاسِرُونَ»؛ (3)

1- (1)) .همان/279.
2- (2)) .همان جا.
3- (3)) .اعراف(7)/99.