- پیشگفتار 1
- [مقدمه] 3
- قسمت اوّل 11
- اشاره 11
- بخش نخست 12
- بخش دوم 14
- بخش سوم 24
- اشاره 24
- الف)سخن گفتن نوزاد 25
- ب)امامت در خردسالی 26
- اشاره 28
- دانش امام جواد علیه السّلام 28
- توحید 31
- تفسیر و تأویل قرآن کریم 32
- امام جواد علیه السّلام و نشر حدیث 35
- روایات فقهی از امام جواد علیه السّلام 37
- اشاره 37
- نماز 38
- زکات 39
- حج 39
- فلسفه و علل تشریع احکام 40
- عبادت و پارسایی امام علیه السّلام 41
- اعمال مستحبی امام علیه السّلام 42
- حج گزاردن امام علیه السّلام 43
- ذکر،دعا و مناجات امام جواد علیه السّلام 44
- معجزه ها و کرامت های امام علیه السّلام 46
- اخلاق والای امام علیه السّلام در برخورد با جامعه 50
- بخشندگی و دهش امام علیه السّلام 51
- نیکی به مردم 52
- همدردی با مردم 54
- اشاره 56
- قسمت دوم 56
- اشاره 57
- بخش نخست 57
- 1.جواد 58
- [القاب آن حضرت] 58
- 2.تقی 59
- نقش انگشتری امام جواد«العزه لله»بود 59
- 4.قانع؛ 59
- 5.رضی؛ 59
- 3.مرتضی؛ 59
- 7.باب المراد 59
- 6.مختار؛ 59
- بخش دوم 60
- بخش سوم 62
- اشاره 62
- برخورد بنی عباس با مردم 64
- اوضاع سیاسی این برهۀ تاریخی 66
- محمد امین،گرایش ها و سیاست ها 68
- جنگ های ویرانگر 70
- کشته شدن امین 72
- خلافت ابراهیم خلیع 73
- قیام ابو السرایا 74
- برجسته ترین ویژگی ها و گرایش های مأمون 76
- زیرکی 76
- اشاره 76
- عبد اللّه مأمون 76
- سنگدلی 77
- خیانت 77
- خوشگذرانی 78
- شطرنج بازی 78
- تظاهر به شیعه بودن 79
- شیفتگی به موسیقی 79
- نگاهی به سلوک و گرایش های مأمون 81
- چالش های پیش روی مأمون و موضع گیری او 83
- رابطۀ امام رضا علیه السّلام و مأمون 85
- رهبری مشروع از نگاه امت 85
- فعالیت مأمون در سه جبهه 86
- در کنار مؤمنان آگاه 91
- ماهیت حکومت مأمون 95
- شهادت امام رضا علیه السّلام و امامت حضرت جواد علیه السّلام 97
- امام جواد علیه السّلام به هنگام شهادت پدر 100
- اشاره 107
- قسمت سوم 107
- 1.حیات علمی 108
- اشاره 108
- اشاره 108
- بخش نخست 108
- اشاره 109
- مدینه منوره 109
- مراکز علمی 109
- کوفه 110
- بصره 111
- بغداد 112
- علوم قرآنی 112
- علم حدیث 114
- فقه 115
- علم کلام 116
- علم طب 116
- اصول فقه 116
- علم نحو 116
- علم هندسه و شهرسازی 117
- علم شیمی 117
- ترجمه 117
- تأسیس مدرسه و کتابخانه 118
- اشاره 119
- 2.حیات سیاسی 119
- اطلس ها و رصدخانه ها 119
- شیوۀ حکومت 120
- خلافت موروثی 120
- اقدامی ناهنجار 121
- وزارت 123
- علویان قربانیان ستمگری عباسیان 124
- مسألۀ خلق قرآن 126
- اشاره 127
- [3] شرایط اقتصادی 127
- درآمدهای دولت 128
- عشق به ثروت اندوزی 129
- هزینۀ همسران مأمون 130
- انباشت ثروت 130
- عطای عباسیان 132
- خرید کنیزان زیباروی 133
- تنوع در عمارت سازی 134
- اثاثیه کاخ های عباسیان 135
- ثروت های برجای مانده از عباسیان 136
- خوان های هزار رنگ 136
- جامه های فاخر 136
- سرگرمی و خوشگذرانی 137
- پدیدۀ زهد و ساده زیستی 138
- 1.مأمون عباسی 141
- بخش دوم 141
- اشاره 141
- دختر مأمون در کابین امام جواد علیه السّلام 141
- اشاره 141
- طبیعت روابط امام جواد علیه السّلام و مأمون 150
- انگیزۀ مأمون از وصلت با امام جواد 156
- موضع گیری امام جواد علیه السّلام در برابر ابن اکثم 156
- موضع گیری عباسیان 156
- امامت حضرت جواد علیه السّلام در عهد مأمون 157
- 2.معتصم عباسی 158
- اشاره 158
- معتصم و طلایه داران بیدار 159
- فراخواندن امام جواد علیه السّلام به بغداد 160
- امام جواد علیه السّلام و معتصم 160
- طرح کشتن امام جواد علیه السّلام 160
- شهادت امام جواد علیه السّلام 166
- مراسم تدفین امام جواد علیه السّلام 173
- مدت عمر و تاریخ شهادت امام جواد علیه السّلام 175
- بخش سوم 177
- اشاره 181
- قسمت چهارم 181
- بخش نخست 182
- 1.اهل بیت علیهم السّلام و رهبری الهی 182
- اشاره 182
- 2.جامعۀ اسلامی و امامت زودهنگام در مدرسۀ اهل بیت علیهم السّلام 189
- 3.برخورد امام جواد علیه السّلام با مفاهیم تحریف شده 195
- 4.رنج امت اسلامی،دغدغۀ امام جواد علیه السّلام 200
- 1.امام جواد علیه السّلام در مصاف پدیدۀ تشکیک در امامت 204
- اشاره 204
- بخش دوم 204
- پروراندن اندیشه 209
- 2.امام جواد علیه السّلام معمار فرهنگی جماعت صالحان 209
- دعوت به توحید ناب 209
- اشاره 209
- مبارزه با پدیدۀ غلو 213
- عمق بخشیدن به بنیۀ علمی 216
- کامل کردن ابزارها و شیوۀ علمی 216
- وقت نماز صبح 219
- پاسخ امام جواد علیه السّلام به مسائل فقهی و علمی 219
- بسمله نماز 220
- ازدواج اجباری 220
- شهادت همسر و غیر همسر 221
- حکم وقف 221
- تقویت ساختار تربیتی 223
- حکمت عملی 223
- تعامل با ستمگران 224
- فعالیت های اجتماعی 226
- سفارش های امام جواد علیه السّلام 230
- تشویق به دانش اندوزی 231
- تشویق به توبه 233
- 3.تکمیل ساختار جماعت صالحان و آماده سازیشان برای عصر غیبت 234
- اشاره 234
- تشکیلات نمایندگان و اقدام دقیق 234
- نامه نگاری مخفیانه 235
- پرورش افراد 237
- اشراف بر امور اجتماعی 237
- 4.زمینه سازی برای امامت زودهنگام حضرت هادی علیه السّلام 238
- 5.امام جواد علیه السّلام و مهدویت 243
- اشاره 247
- بخش سوم 247
- اشاره 247
- مبحث اول:اصحاب امام جواد علیه السّلام 247
- حسن بن سعید اهوازی 249
- حسین بن سعید اهوازی 249
- محمد بن اسماعیل 251
- علی بن مهزیار 252
- احمد بن ابی عبد الله برقی 252
- صفوان بن یحیی 257
- عبد الله بن الصلت 259
- علی بن اسباط 259
- احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی کوفی 260
- ابراهیم بن ابی محمود خراسانی 260
- ابراهیم بن محمد همدانی 260
- حمزه بن یعلی اشعری قمی 261
- جعفر بن محمد بن یونس احول 261
- داوود بن قاسم 261
- حسین بن بشار مداینی 261
- احمد بن معافی 261
- حکم بن علیاء اسدی 261
- علی بن جعفر 262
- عبد الجبار بن مبارک نهاوندی 262
- صالح بن محمد همدانی 262
- عبد العظیم بن عبد الله 262
- عثمان بن سعید عمری 262
- محمد بن عیسی 263
- فضل بن شاذان 263
- نوح بن شعیب بغدادی 263
- محمد بن عبد الجبار 263
- علی بن بلال بغدادی 263
- ابو الحصین حضینی 264
- یعقوب بن یزید 264
- یعقوب بن اسحاق 264
- مبحث دوم:میراث امام جواد علیه السّلام 265
- اشاره 265
- 1.میراث تفسیری 266
- اشاره 269
- 2.میراث کلامی 269
- الف)ضرورت استحکام بخشیدن به عقاید 269
- ب)توحید 270
- د)امامت 271
- ج)نبوت 271
- 3.میراث فقهی 272
- 4.میراث تاریخی 275
- 5.طب در میراث امام جواد علیه السّلام 280
- اشاره 280
- درمان تب نوبه و تب ربع 284
- درمان یرقان(زردی) 285
- درمان باد پلید(سکتۀ عضلانی) 286
- درمان سردی معده و تپش قلب 287
- درمان خونریزی مداوم 287
- درمان درد سنگ(کلیه و مثانه) 288
- اشاره 289
- 6.دعا و نیایش در میراث امام جواد علیه السّلام 289
- 1.نیایش برای طلب خیر 290
- 2.نیایش برای طلب درگذشتن از لغزش ها 292
- 3.نیایش به هنگام سفر 294
- 4.نیایش در طلب روزی 295
- 5.نیایش در پناه بردن به خدا 297
- 6.نیایش در طلب توبه 298
- 7.نیایش در طلب حج 300
- 8.نیایش برای برطرف شدن ستم 302
- 9.نیایش در شکر خدای متعال 303
- 10.نیایش برای طلب حاجت 305
- 7.در آستان مواعظ امام جواد علیه السّلام 307
4.میراث تاریخی
تاریخ از دیگر موضوع هایی بود که حضرت جواد علیه السّلام بدان پرداخته و به سؤال ها پاسخ می داد.
الف)علامه مجلسی از مرحوم شیخ صدوق و او از حضرت عبد العظیم حسنی نقل کرده که گفت:«نامه ای به ابو جعفر ثانی علیه السّلام نوشتم و در آن نامه از حضرتش جویای نام«ذو الکفل»[پیامبر]شدم.او-که درود خدا بر او باد-در پاسخ نوشت:خدای متعال یکصد و بیست و چهار هزار پیامبر برانگیخت.از میان آنان سیصد و سیزده تن مرسل بودند که«ذو الکفل»-که درود خدا بر او باد-یکی از آنان است.او پس از سلیمان بن داوود علیه السّلام می زیست و همانند داوود علیه السّلام میان مردم داوری می کرد و جز برای خدا و در راه خدا خشم نمی گرفت.نامش«عویدیا»بود و هموست که خدای بلندمرتبه در کتاب خود از او نام برده،می فرماید: وَ اذْکُرْ إِسْمٰاعِیلَ وَ الْیَسَعَ وَ ذَا الْکِفْلِ وَ کُلٌّ مِنَ الْأَخْیٰارِ؛ (1)و اسماعیل و یسع و ذو الکفل را به یادآور[که]همه از نیکانند. (2)
ب)مسعودی با اسناد خود از ابو جعفر ثانی،محمد بن علی الرضا علیه السّلام و او از پدرش-که درود خدا بر آنان باد-نقل کرده است:«امیر المؤمنین علیه السّلام به همراه فرزندش ابو محمد(امام حسن مجتبی)علیه السّلام و سلمان فارسی وارد مسجد شد و [در جای خود]نشست و مردم گرد او فراهم آمدند.در همین حال مردی خوش سیما که تن پوش آراسته ای بر تن داشت وارد مسجد شد و به حضرتش سلام داد و نشست،آن گاه گفت:ای امیر المؤمنین،نزد تو آمده ام تا دربارۀ سه
1- (1)) .سوره ص/48.
2- (2)) .بحار الانوار 405/13.