- پیشگفتار 1
- [مقدمه] 3
- قسمت اوّل 11
- اشاره 11
- بخش نخست 12
- بخش دوم 14
- بخش سوم 24
- اشاره 24
- الف)سخن گفتن نوزاد 25
- ب)امامت در خردسالی 26
- اشاره 28
- دانش امام جواد علیه السّلام 28
- توحید 31
- تفسیر و تأویل قرآن کریم 32
- امام جواد علیه السّلام و نشر حدیث 35
- روایات فقهی از امام جواد علیه السّلام 37
- اشاره 37
- نماز 38
- زکات 39
- حج 39
- فلسفه و علل تشریع احکام 40
- عبادت و پارسایی امام علیه السّلام 41
- اعمال مستحبی امام علیه السّلام 42
- حج گزاردن امام علیه السّلام 43
- ذکر،دعا و مناجات امام جواد علیه السّلام 44
- معجزه ها و کرامت های امام علیه السّلام 46
- اخلاق والای امام علیه السّلام در برخورد با جامعه 50
- بخشندگی و دهش امام علیه السّلام 51
- نیکی به مردم 52
- همدردی با مردم 54
- اشاره 56
- قسمت دوم 56
- اشاره 57
- بخش نخست 57
- [القاب آن حضرت] 58
- 1.جواد 58
- 4.قانع؛ 59
- 3.مرتضی؛ 59
- نقش انگشتری امام جواد«العزه لله»بود 59
- 5.رضی؛ 59
- 6.مختار؛ 59
- 7.باب المراد 59
- 2.تقی 59
- بخش دوم 60
- اشاره 62
- بخش سوم 62
- برخورد بنی عباس با مردم 64
- اوضاع سیاسی این برهۀ تاریخی 66
- محمد امین،گرایش ها و سیاست ها 68
- جنگ های ویرانگر 70
- کشته شدن امین 72
- خلافت ابراهیم خلیع 73
- قیام ابو السرایا 74
- برجسته ترین ویژگی ها و گرایش های مأمون 76
- زیرکی 76
- اشاره 76
- عبد اللّه مأمون 76
- سنگدلی 77
- خیانت 77
- شطرنج بازی 78
- خوشگذرانی 78
- تظاهر به شیعه بودن 79
- شیفتگی به موسیقی 79
- نگاهی به سلوک و گرایش های مأمون 81
- چالش های پیش روی مأمون و موضع گیری او 83
- رابطۀ امام رضا علیه السّلام و مأمون 85
- رهبری مشروع از نگاه امت 85
- فعالیت مأمون در سه جبهه 86
- در کنار مؤمنان آگاه 91
- ماهیت حکومت مأمون 95
- شهادت امام رضا علیه السّلام و امامت حضرت جواد علیه السّلام 97
- امام جواد علیه السّلام به هنگام شهادت پدر 100
- اشاره 107
- قسمت سوم 107
- اشاره 108
- 1.حیات علمی 108
- بخش نخست 108
- اشاره 108
- اشاره 109
- مدینه منوره 109
- مراکز علمی 109
- کوفه 110
- بصره 111
- علوم قرآنی 112
- بغداد 112
- علم حدیث 114
- فقه 115
- اصول فقه 116
- علم طب 116
- علم کلام 116
- علم نحو 116
- ترجمه 117
- علم هندسه و شهرسازی 117
- علم شیمی 117
- تأسیس مدرسه و کتابخانه 118
- اطلس ها و رصدخانه ها 119
- 2.حیات سیاسی 119
- اشاره 119
- خلافت موروثی 120
- شیوۀ حکومت 120
- اقدامی ناهنجار 121
- وزارت 123
- علویان قربانیان ستمگری عباسیان 124
- مسألۀ خلق قرآن 126
- اشاره 127
- [3] شرایط اقتصادی 127
- درآمدهای دولت 128
- عشق به ثروت اندوزی 129
- انباشت ثروت 130
- هزینۀ همسران مأمون 130
- عطای عباسیان 132
- خرید کنیزان زیباروی 133
- تنوع در عمارت سازی 134
- اثاثیه کاخ های عباسیان 135
- ثروت های برجای مانده از عباسیان 136
- جامه های فاخر 136
- خوان های هزار رنگ 136
- سرگرمی و خوشگذرانی 137
- پدیدۀ زهد و ساده زیستی 138
- اشاره 141
- بخش دوم 141
- اشاره 141
- 1.مأمون عباسی 141
- دختر مأمون در کابین امام جواد علیه السّلام 141
- طبیعت روابط امام جواد علیه السّلام و مأمون 150
- موضع گیری عباسیان 156
- انگیزۀ مأمون از وصلت با امام جواد 156
- موضع گیری امام جواد علیه السّلام در برابر ابن اکثم 156
- امامت حضرت جواد علیه السّلام در عهد مأمون 157
- اشاره 158
- 2.معتصم عباسی 158
- معتصم و طلایه داران بیدار 159
- طرح کشتن امام جواد علیه السّلام 160
- امام جواد علیه السّلام و معتصم 160
- فراخواندن امام جواد علیه السّلام به بغداد 160
- شهادت امام جواد علیه السّلام 166
- مراسم تدفین امام جواد علیه السّلام 173
- مدت عمر و تاریخ شهادت امام جواد علیه السّلام 175
- بخش سوم 177
- اشاره 181
- قسمت چهارم 181
- اشاره 182
- 1.اهل بیت علیهم السّلام و رهبری الهی 182
- بخش نخست 182
- 2.جامعۀ اسلامی و امامت زودهنگام در مدرسۀ اهل بیت علیهم السّلام 189
- 3.برخورد امام جواد علیه السّلام با مفاهیم تحریف شده 195
- 4.رنج امت اسلامی،دغدغۀ امام جواد علیه السّلام 200
- 1.امام جواد علیه السّلام در مصاف پدیدۀ تشکیک در امامت 204
- بخش دوم 204
- اشاره 204
- اشاره 209
- دعوت به توحید ناب 209
- پروراندن اندیشه 209
- 2.امام جواد علیه السّلام معمار فرهنگی جماعت صالحان 209
- مبارزه با پدیدۀ غلو 213
- کامل کردن ابزارها و شیوۀ علمی 216
- عمق بخشیدن به بنیۀ علمی 216
- وقت نماز صبح 219
- پاسخ امام جواد علیه السّلام به مسائل فقهی و علمی 219
- ازدواج اجباری 220
- بسمله نماز 220
- حکم وقف 221
- شهادت همسر و غیر همسر 221
- حکمت عملی 223
- تقویت ساختار تربیتی 223
- تعامل با ستمگران 224
- فعالیت های اجتماعی 226
- سفارش های امام جواد علیه السّلام 230
- تشویق به دانش اندوزی 231
- تشویق به توبه 233
- 3.تکمیل ساختار جماعت صالحان و آماده سازیشان برای عصر غیبت 234
- اشاره 234
- تشکیلات نمایندگان و اقدام دقیق 234
- نامه نگاری مخفیانه 235
- اشراف بر امور اجتماعی 237
- پرورش افراد 237
- 4.زمینه سازی برای امامت زودهنگام حضرت هادی علیه السّلام 238
- 5.امام جواد علیه السّلام و مهدویت 243
- اشاره 247
- اشاره 247
- مبحث اول:اصحاب امام جواد علیه السّلام 247
- بخش سوم 247
- حسن بن سعید اهوازی 249
- حسین بن سعید اهوازی 249
- محمد بن اسماعیل 251
- احمد بن ابی عبد الله برقی 252
- علی بن مهزیار 252
- صفوان بن یحیی 257
- علی بن اسباط 259
- عبد الله بن الصلت 259
- ابراهیم بن ابی محمود خراسانی 260
- ابراهیم بن محمد همدانی 260
- احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی کوفی 260
- داوود بن قاسم 261
- جعفر بن محمد بن یونس احول 261
- حمزه بن یعلی اشعری قمی 261
- احمد بن معافی 261
- حکم بن علیاء اسدی 261
- حسین بن بشار مداینی 261
- عبد الجبار بن مبارک نهاوندی 262
- علی بن جعفر 262
- عبد العظیم بن عبد الله 262
- عثمان بن سعید عمری 262
- صالح بن محمد همدانی 262
- محمد بن عیسی 263
- محمد بن عبد الجبار 263
- علی بن بلال بغدادی 263
- فضل بن شاذان 263
- نوح بن شعیب بغدادی 263
- ابو الحصین حضینی 264
- یعقوب بن یزید 264
- یعقوب بن اسحاق 264
- مبحث دوم:میراث امام جواد علیه السّلام 265
- اشاره 265
- 1.میراث تفسیری 266
- 2.میراث کلامی 269
- اشاره 269
- الف)ضرورت استحکام بخشیدن به عقاید 269
- ب)توحید 270
- د)امامت 271
- ج)نبوت 271
- 3.میراث فقهی 272
- 4.میراث تاریخی 275
- 5.طب در میراث امام جواد علیه السّلام 280
- اشاره 280
- درمان تب نوبه و تب ربع 284
- درمان یرقان(زردی) 285
- درمان باد پلید(سکتۀ عضلانی) 286
- درمان سردی معده و تپش قلب 287
- درمان خونریزی مداوم 287
- درمان درد سنگ(کلیه و مثانه) 288
- 6.دعا و نیایش در میراث امام جواد علیه السّلام 289
- اشاره 289
- 1.نیایش برای طلب خیر 290
- 2.نیایش برای طلب درگذشتن از لغزش ها 292
- 3.نیایش به هنگام سفر 294
- 4.نیایش در طلب روزی 295
- 5.نیایش در پناه بردن به خدا 297
- 6.نیایش در طلب توبه 298
- 7.نیایش در طلب حج 300
- 8.نیایش برای برطرف شدن ستم 302
- 9.نیایش در شکر خدای متعال 303
- 10.نیایش برای طلب حاجت 305
- 7.در آستان مواعظ امام جواد علیه السّلام 307
اخلاق والای امام علیه السّلام در برخورد با جامعه
امام جواد علیه السّلام جوانی بود در آغاز زندگی و مورد عنایت مأمون قرار داشت.
او اموال فراوانی که به یک میلیون درهم می رسید به امام جواد علیه السّلام داد.از دیگر سو شیعیان که به امامت آن حضرت معتقد بودند،وجوه شرعی خود را برای حضرتش می فرستادند.درآمد موقوفه های قم و جاهای دیگر از دیگر،منابع درآمدی بود که در اختیار حضرت امام محمد تقی علیه السّلام قرار می گرفت،اما او چیزی از این عایدات را هزینۀ زندگی شخصی خود نمی کرد،بلکه آن ها را میان بینوایان،نیازمندان و محرومان تقسیم می کرد.
«حسین مکاری»آن حضرت را در بغداد دید که از سوی دولتیان و مردم در میان گرفته شده و مورد تعظیم و تکریم قرار دارد.با خود اندیشید که امام علیه السّلام با این موقعیتی که دارد به مدینه باز نخواهد گشت و در بغداد خواهد ماند،زیرا غرق در ناز و نعمت است.امام علیه السّلام که پی به اندیشۀ او برده بود،بدو نزدیک شد و فرمود:«ای حسین،نان جوین و نمک سوده[ای که]در حرم جدم رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلم[بخورم،]از آنچه می بینی برای من دوست داشتنی تر و گواراتر است...». (1)
امام جواد علیه السّلام خواهان آرایه ها و پیرایه هایی که دولت برای او در نظر می گرفت نبود،بلکه همانند پدران گرامی اش که دنیا را برای دنیاخواهان رها کرده بودند و خداخواهی و بندگی حضرتش را بر دنیا و فریبایی های آن برگزیده بودند،از دنیا رویگردان بود.او در سجایای اخلاقی و کرم و لطف به
1- (1)) .شیخ حر عاملی،اثبات الهداه 185/6.