- پیشگفتار 1
- [مقدمه] 3
- اشاره 11
- قسمت اوّل 11
- بخش نخست 12
- بخش دوم 14
- اشاره 24
- بخش سوم 24
- الف)سخن گفتن نوزاد 25
- ب)امامت در خردسالی 26
- دانش امام جواد علیه السّلام 28
- اشاره 28
- توحید 31
- تفسیر و تأویل قرآن کریم 32
- امام جواد علیه السّلام و نشر حدیث 35
- روایات فقهی از امام جواد علیه السّلام 37
- اشاره 37
- نماز 38
- زکات 39
- حج 39
- فلسفه و علل تشریع احکام 40
- عبادت و پارسایی امام علیه السّلام 41
- اعمال مستحبی امام علیه السّلام 42
- حج گزاردن امام علیه السّلام 43
- ذکر،دعا و مناجات امام جواد علیه السّلام 44
- معجزه ها و کرامت های امام علیه السّلام 46
- اخلاق والای امام علیه السّلام در برخورد با جامعه 50
- بخشندگی و دهش امام علیه السّلام 51
- نیکی به مردم 52
- همدردی با مردم 54
- قسمت دوم 56
- اشاره 56
- اشاره 57
- بخش نخست 57
- 1.جواد 58
- [القاب آن حضرت] 58
- 2.تقی 59
- 5.رضی؛ 59
- 3.مرتضی؛ 59
- 4.قانع؛ 59
- نقش انگشتری امام جواد«العزه لله»بود 59
- 7.باب المراد 59
- 6.مختار؛ 59
- بخش دوم 60
- بخش سوم 62
- اشاره 62
- برخورد بنی عباس با مردم 64
- اوضاع سیاسی این برهۀ تاریخی 66
- محمد امین،گرایش ها و سیاست ها 68
- جنگ های ویرانگر 70
- کشته شدن امین 72
- خلافت ابراهیم خلیع 73
- قیام ابو السرایا 74
- زیرکی 76
- برجسته ترین ویژگی ها و گرایش های مأمون 76
- اشاره 76
- عبد اللّه مأمون 76
- خیانت 77
- سنگدلی 77
- شطرنج بازی 78
- خوشگذرانی 78
- شیفتگی به موسیقی 79
- تظاهر به شیعه بودن 79
- نگاهی به سلوک و گرایش های مأمون 81
- چالش های پیش روی مأمون و موضع گیری او 83
- رهبری مشروع از نگاه امت 85
- رابطۀ امام رضا علیه السّلام و مأمون 85
- فعالیت مأمون در سه جبهه 86
- در کنار مؤمنان آگاه 91
- ماهیت حکومت مأمون 95
- شهادت امام رضا علیه السّلام و امامت حضرت جواد علیه السّلام 97
- امام جواد علیه السّلام به هنگام شهادت پدر 100
- اشاره 107
- قسمت سوم 107
- بخش نخست 108
- اشاره 108
- 1.حیات علمی 108
- اشاره 108
- مراکز علمی 109
- مدینه منوره 109
- اشاره 109
- کوفه 110
- بصره 111
- علوم قرآنی 112
- بغداد 112
- علم حدیث 114
- فقه 115
- اصول فقه 116
- علم نحو 116
- علم طب 116
- علم کلام 116
- علم هندسه و شهرسازی 117
- علم شیمی 117
- ترجمه 117
- تأسیس مدرسه و کتابخانه 118
- اطلس ها و رصدخانه ها 119
- اشاره 119
- 2.حیات سیاسی 119
- خلافت موروثی 120
- شیوۀ حکومت 120
- اقدامی ناهنجار 121
- وزارت 123
- علویان قربانیان ستمگری عباسیان 124
- مسألۀ خلق قرآن 126
- اشاره 127
- [3] شرایط اقتصادی 127
- درآمدهای دولت 128
- عشق به ثروت اندوزی 129
- انباشت ثروت 130
- هزینۀ همسران مأمون 130
- عطای عباسیان 132
- خرید کنیزان زیباروی 133
- تنوع در عمارت سازی 134
- اثاثیه کاخ های عباسیان 135
- جامه های فاخر 136
- ثروت های برجای مانده از عباسیان 136
- خوان های هزار رنگ 136
- سرگرمی و خوشگذرانی 137
- پدیدۀ زهد و ساده زیستی 138
- اشاره 141
- اشاره 141
- 1.مأمون عباسی 141
- بخش دوم 141
- دختر مأمون در کابین امام جواد علیه السّلام 141
- طبیعت روابط امام جواد علیه السّلام و مأمون 150
- موضع گیری عباسیان 156
- موضع گیری امام جواد علیه السّلام در برابر ابن اکثم 156
- انگیزۀ مأمون از وصلت با امام جواد 156
- امامت حضرت جواد علیه السّلام در عهد مأمون 157
- 2.معتصم عباسی 158
- اشاره 158
- معتصم و طلایه داران بیدار 159
- فراخواندن امام جواد علیه السّلام به بغداد 160
- طرح کشتن امام جواد علیه السّلام 160
- امام جواد علیه السّلام و معتصم 160
- شهادت امام جواد علیه السّلام 166
- مراسم تدفین امام جواد علیه السّلام 173
- مدت عمر و تاریخ شهادت امام جواد علیه السّلام 175
- بخش سوم 177
- قسمت چهارم 181
- اشاره 181
- اشاره 182
- 1.اهل بیت علیهم السّلام و رهبری الهی 182
- بخش نخست 182
- 2.جامعۀ اسلامی و امامت زودهنگام در مدرسۀ اهل بیت علیهم السّلام 189
- 3.برخورد امام جواد علیه السّلام با مفاهیم تحریف شده 195
- 4.رنج امت اسلامی،دغدغۀ امام جواد علیه السّلام 200
- بخش دوم 204
- اشاره 204
- 1.امام جواد علیه السّلام در مصاف پدیدۀ تشکیک در امامت 204
- اشاره 209
- دعوت به توحید ناب 209
- 2.امام جواد علیه السّلام معمار فرهنگی جماعت صالحان 209
- پروراندن اندیشه 209
- مبارزه با پدیدۀ غلو 213
- عمق بخشیدن به بنیۀ علمی 216
- کامل کردن ابزارها و شیوۀ علمی 216
- پاسخ امام جواد علیه السّلام به مسائل فقهی و علمی 219
- وقت نماز صبح 219
- ازدواج اجباری 220
- بسمله نماز 220
- حکم وقف 221
- شهادت همسر و غیر همسر 221
- تقویت ساختار تربیتی 223
- حکمت عملی 223
- تعامل با ستمگران 224
- فعالیت های اجتماعی 226
- سفارش های امام جواد علیه السّلام 230
- تشویق به دانش اندوزی 231
- تشویق به توبه 233
- تشکیلات نمایندگان و اقدام دقیق 234
- 3.تکمیل ساختار جماعت صالحان و آماده سازیشان برای عصر غیبت 234
- اشاره 234
- نامه نگاری مخفیانه 235
- پرورش افراد 237
- اشراف بر امور اجتماعی 237
- 4.زمینه سازی برای امامت زودهنگام حضرت هادی علیه السّلام 238
- 5.امام جواد علیه السّلام و مهدویت 243
- مبحث اول:اصحاب امام جواد علیه السّلام 247
- اشاره 247
- اشاره 247
- بخش سوم 247
- حسین بن سعید اهوازی 249
- حسن بن سعید اهوازی 249
- محمد بن اسماعیل 251
- علی بن مهزیار 252
- احمد بن ابی عبد الله برقی 252
- صفوان بن یحیی 257
- عبد الله بن الصلت 259
- علی بن اسباط 259
- ابراهیم بن محمد همدانی 260
- احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی کوفی 260
- ابراهیم بن ابی محمود خراسانی 260
- جعفر بن محمد بن یونس احول 261
- داوود بن قاسم 261
- حکم بن علیاء اسدی 261
- حسین بن بشار مداینی 261
- حمزه بن یعلی اشعری قمی 261
- احمد بن معافی 261
- علی بن جعفر 262
- صالح بن محمد همدانی 262
- عبد العظیم بن عبد الله 262
- عبد الجبار بن مبارک نهاوندی 262
- عثمان بن سعید عمری 262
- فضل بن شاذان 263
- علی بن بلال بغدادی 263
- محمد بن عیسی 263
- نوح بن شعیب بغدادی 263
- محمد بن عبد الجبار 263
- یعقوب بن یزید 264
- ابو الحصین حضینی 264
- یعقوب بن اسحاق 264
- اشاره 265
- مبحث دوم:میراث امام جواد علیه السّلام 265
- 1.میراث تفسیری 266
- الف)ضرورت استحکام بخشیدن به عقاید 269
- 2.میراث کلامی 269
- اشاره 269
- ب)توحید 270
- د)امامت 271
- ج)نبوت 271
- 3.میراث فقهی 272
- 4.میراث تاریخی 275
- 5.طب در میراث امام جواد علیه السّلام 280
- اشاره 280
- درمان تب نوبه و تب ربع 284
- درمان یرقان(زردی) 285
- درمان باد پلید(سکتۀ عضلانی) 286
- درمان سردی معده و تپش قلب 287
- درمان خونریزی مداوم 287
- درمان درد سنگ(کلیه و مثانه) 288
- 6.دعا و نیایش در میراث امام جواد علیه السّلام 289
- اشاره 289
- 1.نیایش برای طلب خیر 290
- 2.نیایش برای طلب درگذشتن از لغزش ها 292
- 3.نیایش به هنگام سفر 294
- 4.نیایش در طلب روزی 295
- 5.نیایش در پناه بردن به خدا 297
- 6.نیایش در طلب توبه 298
- 7.نیایش در طلب حج 300
- 8.نیایش برای برطرف شدن ستم 302
- 9.نیایش در شکر خدای متعال 303
- 10.نیایش برای طلب حاجت 305
- 7.در آستان مواعظ امام جواد علیه السّلام 307
خانواده اش صله داد و تا زمانی که والی زنده بود،همچنان صله اش به آنان می رسید و آن مرد از دادن خراج معاف بود». (1)
این داستان یکی از موارد احسان امام جواد علیه السّلام به مردم است.
همدردی با مردم
امام جواد علیه السّلام ادامه دهندۀ راه نیاکان پاکدامن و معصوم خود بود و از ویژگی ها و اوصاف آنان برخوردار بود و همانند آنان،در گرفتاری های مردم شریک می شد و با آنان همدردی می کرد.در منابع تاریخی آمده است:«ابراهیم بن محمد همدانی مورد ستم والی قرار گرفت،لذا نامه ای به امام جواد علیه السّلام نوشت و طی آن،امام را از ماجرای خود و والی آگاه کرد.امام علیه السّلام از آنچه بر ابراهیم رفته بود،رنجه گشت و در پاسخ او نوشت:به زودی خدا تو را بر کسی که نسبت به تو ستم روا داشته،یاری دهد و تو را از او بی نیاز گرداند.و مژده باد تو را که در این جهان و آن جهان از یاری خدا بهره مند خواهی شد و خدا را بسیار ستایش کن. (2)
سرسلامتی و دلداری دادن به مصیبت زدگان و داغدیدگان،از دیگر موارد همدردی امام جواد علیه السّلام به شمار می رود.حضرتش طی نامه ای به مرد فرزند مرده ای چنین نوشت:بسم الله الرحمن الرحیم از مصیبت[از دست دادن]فرزندت علی و این که او را بیش از دیگر فرزندانت دوست می داشتی سخن گفتی.[آگاه باش که]خدای -عز و جل-بهترین فرزندان و دیگر چیزها را از صاحبان آن می گیرد تا پاداش مصیبت زده را بزرگ گرداند.پس خدا پاداش تو را سنگین کند و این مصیبت را بر تو هموار و قلبت را استوار سازد که او تواناست و[آنچه از دست داده ای]به زودی جبران کند و امید دارم که خدا چنان کند-ان شاء الله-. (3)
1- (1)) .همان 129/12.
2- (2)) .همان/126.
3- (3)) .وسائل الشیعه 874/2.