- اشاره 1
- مروری بر اعمال 1
- فصل 1: اعمال و آداب مشترک حج، عمره تمتّع و عمره مفرده 1
- بخش سوم: اعمال و آداب حج 1
- احرام 3
- گرمای مکه مرارتی پر ارج 9
- در حال احرام چه کنیم؟ 13
- تلبیه 15
- متن و ثواب تلبیه 15
- ردّ لبیک حرام خوار 23
- به چه کسی لبیک می گوییم؟ 24
- حکمت تلبیه 27
- لبیک دلباختگان به سیدالشهدا علیه السلام 31
- غسل پیش از ورود به مکه ی معظمه 34
- آداب مکه ی مکرمه 34
- سکینه و تواضع در مکه ی مکرمه 35
- لباس حاجی؛ لباسی ساده یا کهنه 42
- تواضع و وقار، ادب زائر کربلا 44
- لباس زائر سیدالشهدا علیه السلام 47
- سجده در مکهّ ی معظمه 48
- ثواب گام زدن تا قبر شریف سیدالشهدا علیه السلام 48
- تسبیح در مکه ی مکرمه 49
- ختم قرآن در مکه ی مکرمه 50
- ورود به مسجد الحرام با سکینه و وقار 52
- غسل 52
- آداب مسجد الحرام 52
- دعای ورود به مسجد الحرام 54
- دعا، هنگام دیدار با کعبه ای معظم 60
- ورود از باب بنی شیبه 61
- نظر به کعبه 63
- نماز در مسجد الحرام 65
- اعمال پر فضیلت، نشانگر تأکید بر مشغولیت به عبادت 66
- تأکید بر مشغولیت به عبادت و جز به خیر سخن نگفتن در کربلا 67
- یاری دادن به همسفران حج: مایه ی برتری یافتن ثواب 69
- توصیه به همکاری و یاری رساندن به زوار سیدالشهدا علیه السلام 70
- آداب نگاهداشتنی برای زائر بیت الله و زائر کربلا 71
- بازگشت، پس از پایان اعمال به همراه شوق ماندن 73
- کراهت اقامت در کربلای معلی و شوق بازگشت هنگام وداع با امام علیه السلام 76
- فضیلت طواف 79
- طواف 79
- طواف های واجب و مستحبی 83
- چرا هفت دور؟ 84
- دعا در حین طواف 87
- اعمال هنگام طواف 87
- صلوات در هنگام طواف 93
- نماز طواف 94
- دعا پس از نماز طواف 95
- نیابت در طواف و نماز طواف 99
- طواف به گرد کعبه ی شش گوشه 106
- تاریخچه ی چاه زمزم 108
- نوشیدن از آب زمزم 108
- استحباب نوشیدن آب زمزم و ریختن آب آن بر صورت و بدن 111
- تقدس ویژه ی آب زمزم 112
- چرایی تلخی و شوری آب زمزم 114
- برتری آب فرات بر زمزم 115
- وجه تسمیه ی صفا و مروه 118
- سعی 118
- حکمت سعی و محبوبیت مسعی 119
- چرا هفت دور؟ 121
- هروله 122
- ثواب سعی 123
- صلوات در هنگام سعی 125
- وقوف بر کوه صفا و ذکر و دعا 126
- سعی در زیارت حضرت سیدالشهدا علیه السلام 128
- مروری براعمال واجب حج 132
- فصل2: اعمال مخصوص حج 132
- آدم مصطفی: نخستین حاجی 133
- وجه تسمیه ی عرفات 136
- صحرای عرفات 136
- حکمت وقوف در عرفات از ظهر تا غروب روز نهم 137
- جلوه های رحمت ربانی در بیابان عرفات 140
- مراتب مغفرت الهی در عرفات 144
- اندک بودن حجاج واقعی 150
- یأس از رحمت خدا بزرگترین جرم 153
- روز عرفه: روز دعا و مسألت 157
- پناه آوردن به خداوند از آتش 162
- دعای عرفه ی حضرت سیدالشهدا علیه السلام 164
- دعا برای امام عصر در صحرای عرفات و روز عرفه 167
- دعای نخست (دعای عرفه ی امام سجّاد علیه السلام در صحیفه ی سجّادیه) 169
- دعای دوم (دعای عرفه ی امام سخاد در کتاب شریف اقبال الاعمال) 172
- اشاره 172
- زیارت حضرت سیدالشهدا علیه السلام در شب و روز عرفه 173
- کربلا در دل عرفات 179
- یادی از مصیبت حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام 184
- «مأزمین» مرز عرفات و مشعر 187
- وقوف در مشعر 187
- وجه تسمیه ی مشعر به «مزدلقه» و «جمع» 192
- دعا و احیاء شب مشعر 193
- منا 195
- وجه تسمیه ی منا 195
- رمی جمره 196
- قربانی در حج آدم و ابراهیم علیهما السلام 199
- قربانی 199
- ثواب قربانی 206
- قبول قربانی 208
- حلق 211
- بازگشت به مکه 212
- وداع با بیت 215
- یادی از وداع های امام رضا علیه السلام با کعبه 215
- از کجا و چگونه وداع کنیم؟ 217
- قبولی حج 222
- اشاره 222
- ورع 223
- حلم 228
- حُسن مصاحبت 229
- بازگشت به وطن 230
- فهرست منابع 233
- دیگر آثار مؤلف 240
امتیاز در میان اصحاب خود می نشسته اند و کسی که وارد می شده ایشان را از دیگران تمیز نمی داده است.(1)
اینها نمی از یَم تواضع بنده وار رسول مکرّم اسلام صلّی الله علیه و آله و سلّم در قبال مردم است. همگی ناشی از روحیه ی عبودیت محض ایشان در برابر خداوند متعال بوده و به راستی از اعجازهای معنوی آن بزرگوار است. کسی که معرفت به جایگاه و مقام رفیع آن حضرت پیدا کند می فهمد که اگر برخی از انسان های عادی یک دهم مقام ایشان را داشتند، خدا را هم بنده نبودند چه رسد به آنکه اینگونه در برابر مردم فروتن باشند. این رفتار درس آموز برای حاجی با معرفتی که پای به وطن رسول گرامی اسلام صلّی الله علیه و آله و سلّم می نهد پیش روی قرار می گیرد. اقتدا به پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم و پا جای پای ایشان گذاشتن، انگیزه ای می شود که خود را بیشتر به خاکساری در برابر خداوند و در رتبه ی بعد، تواضع در برابر خلق خدا نزدیک کند، از تکبر دور شود و اینگونه توشه بار خود را از ثواب بنیادینی(2) چون بخشایش گناهان، انباشته ببیند.
لباس حاجی؛ لباسی ساده یا کهنه
یکی از مظاهر تواضع درونی که در امر حج نیز مورد تأکید قرار گرفته، بی پیرایگی لباس انسان است. این سادگی، به اعتبار تواضعی که حاکی از آن است، اثری قابل توجه دارد. حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند:
1- مکارم الاخلاقی، ص 16 .
2- در این باره می توانید برای مشاهده ی توضیحات تفصیلی بنگرید به کتاب «در ضیافت ضریح»، بخش اوّل، فصل سوم، ذیل عنوان «بخشایش گناهان: اثری بنیادین».