پیشوایان هدایت : خورشید سامرا، حضرت امام حسن عسگری علیه السلام جلد 13 صفحه 246

اول:تفسیر

از قرن چهارم هجری تا به امروز،فقیهان و محدّثان در میزان صحّت انتساب تفسیر منسوب به امام حسن عسکری علیه السّلام اختلاف کرده اند.

آنچه که معلوم و یقینی است این است که حضرت امام حسن عسکری علیه السّلام در عرصۀ تفسیر قرآن کریم،مجموعه ای از روایات صحیحه را از خود به جا گذاشته اند و بخشی از این روایات در منابع و مصادری که امروز در دست ما است یافت می شود (1).

در این صورت اختلاف،تنها دربارۀ کتابی است که به آن حضرت نسبت داده شده اما در اصل پدیدۀ تفسیر که ویژگی زمانۀ حضرت امام حسن عسکری علیه السّلام بوده و صدورش از آن حضرت مورد اتفاق است،تردیدی وجود ندارد.

حال اگر شرایطی که امام حسن عسکری علیه السّلام در آن می زیسته را از یک طرف در نظر گرفته و از سوی دیگر نسبت دادن این تفسیر به آن حضرت را در نظر بگیریم و از جهت سوّم،محتوای این تفسیر را نیز از نظر بگذرانیم و آن را با سایر روایاتی که در منابع دیگر از آن حضرت نقل شده مطابقت نماییم به نقاطی،گاه واضح و گاه مشکوک می رسیم که برای اثبات آن به دلایل قوی احتیاج داریم.

دربارۀ شرایط زمانی حضرت امام عسکری علیه السّلام از نقطه نظر اهتمام به قرآن کریم دانستیم که کندی(به عنوان یک فیلسوف حرفه ای)قصد داشت دست به