- مقدمه 1
- حج در قرآن 3
- کعبه نخستین خانه 7
- کعبه خانه «امن» 10
- بر مستطیع است حج این خانه 10
- کعبه خود سنگ نشانی است که ره گم نشود 10
- مقام ابراهیم 10
- سفر حج و مقرّرات حکومتها 57
- بهانهجویی و کارشکنی دولتها 59
- اخترشناسی و سفر 63
- دستورات سفر 65
- آداب سفر حج از زبان غزالی 67
- آداب و سنن مناسک عمره و حج 69
- تذکرات مفید آقای دکتر کوثری 71
- آمادگیهای لازم 73
- غذاهای مناسب 75
- دارو و درمان 76
- نکاتی چند درباره بهداشت: 77
- حرکت آغاز میشود 79
- اوضاع نابسامان سرحدّ ایران و عراق 83
- اختران درخشان؛ کاظمین (ع) 84
- سرگردانی و تحیّر در میان زائران 85
- مؤسسههای علمی و تربیتی در کاظمین 88
- به سوی بارگاه امام حسین (ع) 89
- تجسّم صحنه نبرد حق و باطل 90
- راهی شام میشویم 93
- به سوی بیروت 95
- شام و فلسطین گهواره پرورش پیامبران 95
- قرنطینه بیروت 96
- ساحل مدیترانه 98
- اختلاف طبقات و نفوذ استعمار در بیروت 99
- دیدار با آقای دکتر مصطفی خالدی 100
- وضع ایرانیان در بیروت و گله از سفارت ایران 101
- حرکت از بیروت 103
- بر موج ره نشستیم 104
- مطوّفها یا باجگیران حج! 106
- رفتار خش مأموران 107
- این سنگر هم با همت دوستان فتح شد 109
- در ساحل دریای سرخ 110
- باز هم سرگردانی و حیرت! 113
- سرزمین حجاز احترام به مسجد محسوس است 114
- مشکل میقات و احرام 117
- غسل و احرام 122
- تلبیه 123
- حدّه 126
- به سوی خانه خدا 127
- طواف 128
- سعی بین صفا و مروه 128
- گوشه بام، بهتر از بارگاه سلطانی! 129
- اعمال عمره 130
- نگاهی به مسجدالحرام و شهر مکه با دوربین 132
- خروج از احرام ایجاد خوشی کرده، از هر دری سخنی است 132
- غار حرا، معبد بزرگ 135
- باز هم از مسجدالحرام 140
- هر نقطهای از این سرزمین خاطرهای برمیانگیزد 140
- حجرالأسود، دست راست خدا برای بیعت 145
- سعی و هروله 148
- آثار مناسک حج به حسب استعداد افراد است 151
- خاطرات دو مسجد؛ جنّ و رایه 152
- طائف 153
- اختلاف بر سر اوّل ماه و ورود آیتالله کاشانی به مکه 160
- کوچ بزرگ! 163
- عرفات 164
- اختلاف ماه، بحث نوظهور 167
- تقدیم و تأخیر رؤیت هلال 177
- هنوز در عرفاتیم 180
- فرازی از دعای عرفه 183
- معشرالحرام 186
- به سوی منا 191
- رمی جمرات 192
- قربانی 193
- واجب «قربانی و مصرف» است یا فقط «ریختن خون»؟! 197
- وضع منا در غروب عید 200
- گفتگوی علمی 201
- راهیِ مکهایم برای تکمیل اعمال 204
- نزول باران رحمت 205
- عجله و شتاب برای بازگشت به زندگی یکنواخت گذشته 206
- در انتظار لحظهحرکت 207
- زمان وداع با مکه 209
- رابغ 211
- راهی که خاطره مجاهدان صدر اسلام را زنده میکند 213
- واقعه منزل قُدَید 214
- خاطرات شیرین سختی راه را آسان میکند 216
- همچنان در راه مدینه ... 218
- محّله نُخاوله 220
- در حرم مطهّر نبوی 221
- بقیع مدفن اولیای خدا 223
- به سوی حرم پیامبر- ص- 227
- مسجد نخستین 229
- کاخ نشینان، مروجان زیور و زینت 232
- مسجد قُبا 235
- سلمان نماینده ایران در هسته مرکزی اسلام 237
- پانزده روز توقف در قبا به انتظار علی- ع- 239
- چرا مدینه به چنین روزی افتاده است؟! 240
- کوه احد، یادآور جنگ احد 242
- بر سر قبر حمزه، یاور اسلام 248
- مسجد قبلتین 249
- مسجد فتح و جنگ خندق 250
- وضعیت شیعیان مدینه 255
- زیارت وداع 258
- دعای وداع 259
- به سوی فرودگاه جدّه 261
- حرکت به لبنان و شام 269
- ایام عاشورا در کربلا 270
- بازگشت به ایران پس از دو ماه 271
- نتایج و تصمیمات انجم شعوب المسلمین در کراچی 272
ص: 269
است ما را پیاده کرد. اینجا کجاست؟ مسجد قبلتین است؛ مسجد کوچک و ظریفی است که در فضای بیرون آن محرابی به طرف بیت‌المقدس و در داخل مسجد محرابی به سمت کعبه است.
رسول اکرم پس از هجرت، انتظار تغییر قبله را داشت. هیجده ماه بعد از هجرت آیات قبله، که در سوره بقره است، نازل شد:
«قَدْ نَری تَقَلّب وَجْهِکَ فِی السَّماءِ ...»
در این آیات، اسرار قبله و علت تغییر آن بیان شده است. این تغییر برای یهود، که اسلام را از هر جهت تابع یهودیت معرفی می‌کردند، ناگوار آمد! از این رو به تبلیغات و تحریکات پرداختند؛
رسول خدا- ص- نماز ظهر را به سمت بیت‌المقدس خوانده بود که فرمان تغییر قبله رسید و نماز عصر را به سوی کعبه خواند یا در بین ظهر روی خود را به سوی کعبه گردانید.
این مسجد برای تذکر اعلام استقلال اسلام از هر جهت و زنده نمودن ملت و اساس ابراهیم است. تاریخ، محل تحویل قبله را در مسجد بنی‌سالم معرفی نموده و این همان مسجدی است که اولین نماز و خطبه جمعه را رسول اکرم در آغاز ورود به مدینه در آن انجام داد.
مسجد فتح و جنگ خندق
ساعتی از شب گذشته دامنه تاریکی وادی مدینه را پوشاند. نخلستانها در فاصله دور و نزدیک، مانند دسته‌های مختلف پیاده نظام در برابر یکدیگر صف کشیده‌اند. ما در پرتو نور متلألأ ستارگان و چراغ