جامع المسائل استفتائات آیت الله محمد فاضل لنکرانی صفحه 159

ص:182

رسانده تا خانه ای خریداری کند،آیا به پول آن خمس تعلّق می گیرد؟

جواب:اصل پول اتومبیل در صورتی که خمس آن را قبلا داده،خمس ندارد.

ولی ترقی قیمت آن اگر در سال فروش مصرف نشود خمس دارد.و اگر اتومبیل را از درآمد سال خریداری کرده،و در سال بعد بفروش رسانده،باید خمس قیمت فعلی آن را بلافاصله بپردازد.

سؤال 721:شخص کشاورزی با یک تراکتور که جزء ضروری اسباب کار او بوده زندگی می کرده و فعلا نمی تواند کار کند و تراکتور را-با اینکه احتیاج به آن دارد-فروخته تا با پول آن به مکّه مشرّف شود،آیا این پول خمس دارد؟

جواب:اگر تراکتور را از درآمد سالهای قبل تهیه کرده،لازم است به مجرّد فروش خمس همۀ قیمت آن را بپردازد و اگر از پول خمس داده شده خریده است مازاد بر قیمت خرید آن،جزء درآمد سال فروش است،که اگر تا پایان سال مصرف در مؤونه نشود،خمس دارد.

مؤونه

سؤال 722:چه خرجهایی به عنوان مؤونه بحساب می آید و خمس به آنها تعلق نمی گیرد؟

جواب:آنچه که انسان برای خود و خانوادۀ خود خرج می کند و نیز آنچه در زیارت و جوایز و هدایا و انفاقات و مهمانی ها مصرف می کند و آنچه در حقوق لازمه،مثل:نذورات،کفارات،اداء دین،ارش جنایت،غرامت و خسارت چیزی که انسان تلف کرده است و نیز سایر مایحتاج زندگی،مثل:خانه،ماشین سواری، فرش،کتاب،سایر لوازم مورد نیاز زندگی و آنچه برای تزویج اولاد و یا درمان بیماری آنها و نیز هزینۀ مربوط به موت اولاد یا عیال انسان و سایر احتیاجات عرفی انسان مصرف شود،مؤونه حساب می شود.بنابراین آنچه انسان از درآمد سال خود و به حسب شأن خود در رابطه با این امور صرف کند خمس به آنها تعلق نمی گیرد.بلی اگر مخارج فوق از شأن انسان زیاد باشد یا به عنوان عملی سفیهانه باشد و یا از روی اسراف باشد و نیز اگر مخارجی در راه حرام صرف شود