جامع المسائل استفتائات آیت الله محمد فاضل لنکرانی صفحه 257

ص:280

جواب:روشن نیست که آیا سرقفلی را به مالک پرداختید یا به مستأجر قبلی و آیا مستأجر قبلی حق گرفتن سرقفلی را داشته است یا نه و ظاهرا به مالک پرداخت نشده و مالک اصولا سرقفلی نگرفته و در این صورت می تواند مال الاجاره را به هر مقداری که می خواهد بالا ببرد.

سؤال 1119:شخصی خانه ای را اجاره کرده و قرار بوده که یک سال در آن اقامت کند.اما بعد از هشت ماه خانه را تخلیه کرده است بفرمایید مستأجر باید آن چهار ماهی که زودتر رفته اجاره اش را بدهد یا لازم نیست؟

جواب:چنانچه مدت اجاره یک سال تعیین شده باشد و مستأجر قبل از پایان مدت،خانه را بدون اینکه خانه از قابلیت سکونت خارج شده باشد،تخلیه کند لازم است اجارۀ همۀ مدت را بپردازد.

سرقفلی

سؤال 1120:سرقفلی چیست؟و آیا مشروع است یا خیر؟

جواب:منشأ پیدایش سرقفلی از اینجاست که چون مال الاجاره محل کسب ترقی می کرد و مالک نمی توانسته اجاره را بالا ببرد یا مستأجر را از آن محل بیرون کند و گاهی یک محل کسب و مغازه سالهای متمادی در دست مستأجر با همان مبلغ اجاره سابق باقی می ماند،بدون اینکه چیزی به مال الاجاره افزوده شود و مالک نه قدرت داشته مستأجر را بیرون کند و نه بر مال الاجاره بیفزاید،در حالی که نظایر محل مزبور چندین برابر اجاره داده می شده است.بر این اساس باید گفت این گونه محل کسبها و گرفتن سرقفلی روی آنها اقسامی دارد که بعضی از آنها مشروع و حلال و بعضی از آنها نامشروع و حرام می باشد و فعلا بعضی از اقسام آن را که بیشتر محل سؤال و ابتلا است بیان می کنیم:

1-مالک در اول امر که می خواهد مغازه و محل کسبی را به کسی اجاره دهد، می تواند هر مقداری که بخواهد بعنوان سرقفلی از مستأجر بگیرد که محل را به او اجاره دهد و گرفتن این نوع سرقفلی مشروع و حلال است و پس از اجاره،