جامع المسائل استفتائات آیت الله محمد فاضل لنکرانی صفحه 284

ص:307

علیه از روی علم و عمد موجب تضمین نمی شود.چون تسبیبی و تعزیری در کار نیست و او با اختیار خود برای اخذ حق خود خرج کرده.مثلا اگر کسی شخصی را در آب بیندازد و ثالثی برای انجام وظیفۀ شرعی خود و نجات دادن غریق، مخارجی را متحمل شود،نمی تواند از سبب اصلی مطالبه کند.و تسبیب در جایی موجب ضمان است که مباشر فاعل غیر ذی شعور باشد.

مسائل متفرقۀ قرض و دین

سؤال 1191:آیا قرض کردن در مواقع احتیاج واجب است؟

جواب:در بعضی احتیاجات واجب است.و موارد فرق می کند.

سؤال 1192:الف-آیا معاملات حقیقی غیر معوّض که مدیون غیر محجور نسبت به اموالش به قصد فرار از دین انجام می دهد،نافذ است؟

ب-معاملات حقیقی معوّض که این مدیون به قصد پنهان کردن اموال و فرار از دین انجام می گیرد،چگونه است؟

ج-تحت چه شرایطی معاملات مدیون غیر محجور را نافذ نمی دانید؟

جواب:بطور کلی مدیون مادامی که از طرف حاکم شرع محجور و ممنوع از تصرفات در اموالش نشده،کلیۀ تصرفات و نقل و انتقالاتش نافذ است.هر چند که دیونش بیش از اموالش باشد.بلی اگر صلح یا هبه و مانند آن به منظور فرار از ادای دین باشد،حکم به صحّت مشکل است.خصوصا اگر امید نباشد که بعدا بتواند از راه کسب و غیره پولی بدست آورد و دیونش را بدهد.

سؤال 1193:اگر شخصی به علت بدهکاری و عدم قدرت بر پرداخت،پول نزولی بگیرد،آیا اشکالی دارد؟

جواب:نزول و ربا گرفتن و دادن حرام است و با عدم قدرت بر ادای دین،بر طلبکار است که صبر کند و شرعا حق مطالبه ندارد.

سؤال 1194:اگر شخصی مثلا پنج هزار تومان بابت سهم مبارک امام علیه السّلام مقروض باشد،و