جامع المسائل استفتائات آیت الله محمد فاضل لنکرانی صفحه 353

ص:376

آیا جواز استفاده از چیزی موجب اثبات حق است؟

سؤال 1418:اتومبیلم دست راننده ای بود که با آن کار می کرد و نصف درآمد آن را به من می داد.حال بعد از چند سال تصمیم دارم اتومبیل را بفروشم.راننده می گوید من هم شریک هستم چون چند سال زحمت کشیده ام،آیا وی در اصل قیمت حق دارد؟

جواب:راننده در فرض سؤال،هیچ حقی نسبت به ماشین و قیمت آن ندارد.

سؤال 1419:آب رودخانه ای از قدیم بین کشاورزان تقسیم می شده است،آیا این تقسیم حقی برای آنها ایجاد می کند،به طوری که دیگران حق استفاده از آب رودخانه را نداشته باشند؟

جواب:حق برای کشاورزان ایجاد کرده است.ولی به اندازۀ نیاز و احتیاج.و نسبت به مازاد حقی ندارند.

سؤال 1420:قناتی است در روستایی،مشترک بین دو دسته از اهالی،به علّت آمدن سیل قابل استفادۀ کامل نیست و احتیاج به لایروبی دارد.عدّه ای حاضر شده اند و دسته ای همکاری نمی کنند،آیا اینان حق چنین چیزی را دارند؟

جواب:در فرض سؤال،افراد مزبور نمی توانند مانع از لایروبی قنات شوند.

مگر اینکه طریق اصلحی در کار باشد.

حق تألیف کتاب و حق تکثیر نوار و فیلم

سؤال 1421:قراء معروفی سوره یا آیاتی از قرآن را با صوت زیبا می خوانند و آن را بر روی نوار کاست یا ویدئو ضبط می کنند.آیا قاری می تواند امتیاز آن را خریدوفروش کند یا خیر؟و آیا دیگران در موقع تکثیر لازم است از او اجازه بگیرند؟

جواب:می تواند.زیرا که اینها حقوق عقلائیّه می باشند.و شارع ردعی از آنها ندارد.

سؤال 1422:نقشۀ قالی را اجاره کرده ام،برای اینکه در یک قالی از آن استفاده کنم،آیا جایز است بدون اجازۀ مالک از روی آن نقشه نمونه برداری کنم،بطوری که ضرری به نقشه وارد