جامع المسائل استفتائات آیت الله محمد فاضل لنکرانی صفحه 460

ص:483

سؤال 1840:آیا مراجعه به محاکم دادگستری با عنایت به این که قضات شاغل،دارای درجۀ اجتهاد نیستند،جایز است یا خیر؟

جواب:با توجه به ارتباط مشروعیت قضاوت آنها با ولایت فقیه،مراجعه به حاکم مزبور بلامانع است.

سؤال 1841:آیا باید قاضی به فتوای مرجع تقلید محکوم علیه حکم کند،یا مرجع خودش؟ یا اگر مجتهد است به فتوای خودش؟

جواب:قاضی اگر مجتهد جامع الشرائط باشد،طبق نظر خود حکم می کند.و قاضی منصوب از طرف مجتهد جامع الشرائط،تابع نصب است.و غیر این دو دسته،حق حکم کردن ندارند و حکم آنها اثری ندارد.

تعدد قاضی در یک محاکمه

سؤال 1842:آیا سیستم تعدد قاضی در نظام دادرسی اسلامی پذیرفته شده است؟در صورت مثبت بودن جواب کیفیت آن را به نحو اجمال بیان فرمایید.

جواب:با توجه به این که قضاوت و حکم کردن به معنی انشاء خاص و فصل خصومت است،لذا تعدد قاضی در مورد واحد و به عنوان انشاء کنندگان حکم، معنی ندارد.چون هنگامی که قاضی واجد شرایط نظر داد و انشاء حکم کرد، محلّی برای انشاء و نظر دادن دیگران باقی نمی ماند.و خلاصه مسبب واحد سبب واحد دارد و تشریک معنی ندارد؛مضافا بر این که قضاوت نوعی ولایت و امارت است و ولایت از امور ذات اضافه می باشد و تعدد در آن صحیح نیست؛بلی قاضی می تواند در مقدمات حکم با اهل خبره و با دیگر قضات مشورت کند.ولی تصمیم نهایی و انشاء حکم با خودش که در رأس قرار دارد،می باشد.

اعتبار علم قاضی

سؤال 1843:گاهی قاضی از طریق تصاویر یا گفتگوی متخاصمین در دادگاه یا محتویات پرونده و قرائن موجود،علم حاصل می کند،آیا می تواند طبق چنین علمی حکم کند؟و آیا