جامع المسائل استفتائات آیت الله محمد فاضل لنکرانی صفحه 461

ص:484

فرقی بین حق اللّه و حق الناس وجود دارد؟

جواب:بلی؛قاضی می تواند به علم خود از هر طریقی حاصل شود،حکم کند.

و فرقی بین حق اللّه و حق الناس نیست؛ولی در خصوص حق الناس،حکم منوط به مطالبۀ ذی حق است.

سؤال 1844:علمی که برای قاضی از طریق مشاهده و حس و خارج از محتویات پرونده حاصل می شود،آیا حجیت دارد؟بر فرض اعتبار،اگر با اقرار و شهادت تعارض کند،کدام مقدم است؟

جواب:علم قاضی از هر طریق حاصل شود،می تواند منشأ حکم حاکم قرار گیرد.و فرقی میان حق اللّه و حق الناس نمی کند.و ظاهر آن است که فرقی بین قضات نیز وجود ندارد.و هر قاضی که تصدی حکم برای او جایز باشد،می تواند طبق علم خود حکم کند.و علم قاضی بر اقرار و شهادت مقدم است.

سؤال 1845:آیا صرف علم قاضی برای اثبات جرم،کافی است؟

جواب:علم قاضی شرع حجت است،و می تواند طبق آن حکم کند.

سؤال 1846:آیا به نظر حضرتعالی قاضی باید مجتهد باشد،یا قاضی مأذون نیز مجاز به حکم است؟

جواب:قاضی منصوب می تواند غیر مجتهد باشد،ولی باید طبق قوانین و مقررات نصب حکم کند.

نظریۀ کارشناسی

سؤال 1847:نظریات کارشناسان،از قبیل:پزشکی قانونی،افسران راهنمایی و مانند آنان را از چه بابی حجت می دانید؟

جواب:ملاک در باب قضاوت،علم حاکم شرع یا اقرار مجرم یا بیّنۀ معتبره است و امور مذکوره اگر موجب علم و اطمینان حاکم شوند یا در بین آنها بیّنه معتبره باشد،مفید خواهند بود و الا فی نفسه اعتبار و حجیّتی ندارد.