جامع المسائل استفتائات آیت الله محمد فاضل لنکرانی صفحه 520

ص:543

و اگر پزشک اطمینان دارد که داروی مضرّ با همۀ عوارض و مضراتش برای مریض لازم است و داروی بی ضرر،یا کم ضرر نیست.در این صورت با شرط برائت و عدم ضمان اقدام کند و مسئول نیست.

فراموشی و جهل پزشک

سؤال 2047:با توجه به گستردگی بسیار زیاد علوم پزشکی که واقعا امکان فراگیری و بخاطر سپردن تمام بیماریها و تمامی داروهایی که بر همۀ بیماریها مؤثرند،و نیز عوارض آنها وجود ندارد،اگر پزشک بخاطر فراموشی،بنا به حدس خود،چه در موارد اورژانس و چه غیر اورژانس،جهت نجات جان و یا تسکین آلات بیمار،سهوا اقدام به تجویز دارویی غیر مؤثر بر بیماری کند،که بیمار را متحمّل هزینۀ بیهوده و یا عوارض جانبی کند،در این صورت آیا پزشک مسئول و مدیون است؟(در صورتی که امکان ارجاع به متخصص دیگری هم نباشد).

جواب:در صورتی که به حدس و گمان تجویز دارو کرده و احتمال عقلایی و قوی بر مفید بودن دارو نمی داده،مسئول است.خصوصا اگر شرط برائت نکرده باشد،و اگر تجویز داروی مضر بر اثر سهو و نسیان باشد،با شرط عدم ضمان، مسئول نیست.

سؤال 2048:اگر پزشک بخاطر فراموشی انواع و علایم بیماریها(بخاطر گستردگی موضوع)،بیماری شخص را تشخیص ندهد،و لذا نداند داروی مناسب چیست؛و در نتیجه اصلا دارویی تجویز نکند؛در صورتی که بیماری تشدید و یا منجر به مرگ گردد،این پزشک در چه حدی مسئول است؟(در صورتی که امکان ارجاع به متخصص دیگری هم نباشد).

جواب:اگر پزشک علایم بیماری،یا داروها را فراموش کرده و نمی تواند تشخیص دهد،حق معالجه ندارد و مسئولیتی هم ندارد.ولی اگر علایم مرض مشترک بین چند مرض است و مرض قابل تشخیص نیست و نیاز به مصرف چند نوع دارو دارد؛تا یکی مؤثر واقع شود؛(بدون اینکه داروها و علایم بیماری را فراموش کرده باشد)در این صورت که دسترسی به پزشک متخصص نیست، می تواند با شرط عدم ضمان،مداوا کند،و با احتمال نجات جان بیمار،با شرط