حج برنامه تکامل صفحه 46

10- آثار درخشان حجّ، در جوامع مسلمانان، کجاست؟!

اشاره

آری، این همه فواید و منافع عالی که بیان شد، نمونه‌ای از آثار حیاتی و اسرار اجتماعی حجّ است که برنامه دینی معمول و هر ساله در میان ما مسلمانان است.

هر ساله، این برنامه تکرار می‌شود و آن اجتماع عظیم، با شور و حرارتی زایدالوصف، تشکیل می‌یابد و انبوه جمعیت‌ها، از ملت‌های مختلف عالم به هم می‌پیوندند، اما با کمال تأسّف، بدون این که تفاهمی میانشان حاصل شود و افکار یکدیگر را بخوانند و از دردهای درونی هم باخبر گردند و از آنچه در داخل کشورهای اسلامی می‌گذرد و از نقشه‌های خائنانه‌ای که از خارج برای نابودی آنها طرح می‌شود، مطّلع شوند، بلکه احیاناً با سوءظنّ و بدبینی نسبت به هم، با هم روبه‌رو می‌شوند و با دل‌های رمیده و ترسیده از یکدیگر، صورت بی‌روحی از اعمال حج را انجام می‌دهند و از هم جدا می‌شوند.

و آن سرمایه بزرگ و آن نیروی کوبنده و قهّار، بدون بهره‌برداری از دست می‌رود و متلاشی می‌شود، مانند دریایی بیکران که از بهم پیوستن رودها و نهرها و دریاچه‌ها به وجود آید و امواج پرجوش و خروشش، چشم‌ها را خیره و گوش‌ها را پرسازد و دل‌ها را از وجد و سرور و بهجت به اهتزاز درآورد، امّا ناگهان یکباره بخار شود و نابود گردد.

راستی حیرت آور است! نیروی دین و ایمان، آن مجمع بزرگ و آن کنگره عظیم را در زمان و مکان واحدی با سهولت و بی‌زحمت، تشکیل می‌دهد و به دست جامعه مسلمانان می‌سپارد، امّا تبلیغات سوء بیگانگان و نقشه‌های مخرّب استعمارگران، چگونه اثر کرده و از راه‌های گوناگون، موجبات تفرقه و تشتّت به وجود آورده و شکاف‌های عمیق بین امت واحده آنچنان ایجاد شده که اصلًا به هم نمی‌پیوندند. در عین اجتماع، از هم متفرّقند؛ در عین وصل، در حال فصلند و در عین نزدیکی، دور از یکدیگرند.

اجْتَمَعُوا ان لا یَجْتَمِعُوا. و این وضع، آن چنان دردناک و اسف‌انگیز است که دورنمای آن، چهارده قرن قبل، رسول خدا صلی الله علیه و آله را متأثر و غمگین ساخته است، طوری که آن روز در مجمع عمومی مسلمین که در ملازمت حضرتش به حج آمده و در مسجدالحرام