حج برنامه تکامل صفحه 76

آه مِنْ قِلَّةِ الزّادِ وَطُولِ الطَّریقِ وَبُعْدِ السَّفَرِ. (1) 1

باری، کارهایش را به خدا واگذار کند و اهل و عیال خود را به نگهبان و نگهدار حقیقی بسپارد و رو به راه آورد.

فَاللَّهُ خَیْرٌ حافِظاً وَ هُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ. (2) 2

پس خدا بهترین نگهبان و مهربان‌ترین مهربانان است.

امام سجاد علیه السلام فرموده است در سفر این دعا را بخواند تا در امان پروردگار باشد:

بِسْمِ اللَّهِ وَبِاللَّهِ وَمِنَ اللَّهِ والَی اللَّهِ وَفِی سَبیلِ اللَّهِ. اللَّهُمَّ الَیْکَ اسْلَمْتُ نَفْسی والَیْکَ وَجَّهْتُ وَجْهِی وَالَیْکَ فَوَّضْتُ امْرِی فَاحْفَظْنِی بِحِفْظِ الْایمانِ مِنْ بَیْنِ یَدَیَّ وَمِنْ خَلْفی وَعَنْ یَمِینِی وَعَنْ شِمالِی وَمِنْ فَوْقِی وَمِنْ تَحْتِی وَادْفَعْ عَنّی بِحَوْلِکَ وَقُوَّتِکَ فَانَّهُ لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ الّا بِاللَّهِ العَلِیّ الْعَظِیمِ.

از امام سجاد علیه السلام منقول است که می‌فرمود:

من با گفتن این کلمات و سپردن خود به خدا ترس و باکی نخواهم داشت، هرچند جنّ و انس، برای زیان رساندن به من همدست و مجتمع شوند (صدمه‌ای به من نخواهد رسید). (3) 3

5- اتّخاذ رفیق

مطلب مهمّ دیگری که رعایتش لازم و مناسب با مرحله انقطاع است، موضوعرفیق و همسفر در این سیر و سلوک روحانی است.

به همان اندازه که موجبات مشغله قلبی و اسباب دل‌مشغولی در این سفر، مضرّ به حال انسان است و باید بکوشد تا چیزی یا کسی که او را از یاد خدا باز می‌دارد و به

1- نهج البلاغه باب الحکم، حکمت 74

2- یوسف: 64

3- طوائف الحکم، جلد 2، ص 95.