حج در اندیشه اسلامی صفحه 132

داشته، مردمان را بر گردن ما سوار نکنید، به ما بنگرید و روایاتی که از ما برای شما نقل می‌کنند؛ اگر آن را با قرآن موافق یافتید، ضبط نموده و بدان عمل کنید و اگر مخالف بود ردّ کنید و اگر مشتبه بود در آن توقف کرده، به ما مراجعه نمایید تا برای شما توضیح دهیم آنگونه که برای ما شرح داده شده است. «(1)»

معلوم می‌شود دیدار با امام پس از حج، با دستورالعمل‌ها و رهنمودهای مهم و ارزشمندی همراه است که در چگونه زیستن و رفتار مردم دقیقاً اثر خواهد گذاشت.

طواف و حوائج مردم‌

حل گرفتاریهای مردم، و رفع نیاز نیازمندان آن چنان اهمیّت دارد که پیشوایان دین به آنان که طواف انجام می‌دهند، اجازه داده‌اند طواف را قطع، و مشکل برادر دینی خود را حلّ کنند.

امامصادق- ع- فرمود:

«قدم برداشتن مسلمان برای رفع گرفتاری مسلمانی دیگر، از هفتاد طواف مستحبی بیت‌اللَّه الحرام برتر است.» «(2)»

همچنین فرمود: «برآوردن نیاز مؤمن بهتر است از طواف و طواف و ...

تا ده مرتبه آن را برشمردند.» «(3)»

مردی از حلوان می‌گوید: مشغول طواف خانه خدا بودم که فردی از

1- - زندگانی رهبران اسلام، ترجمه انوارالبهیه، ص 416
2- - اختصاص مفید، ص 26
3- - مستدرک، ج 9، ص 403