حج در اندیشه اسلامی صفحه 182

بیننا و بین المنافقین أنهم لایتضلعون من ماء زمزم.» «(1)»

و نیز بر در زمزم نوشته شده بود:

سرور لسلطان البسیطة و الورا عبدالحمید البر بحر المکارم

و نصر له أیضا و فتح و رفعةبتعمیر هذا المأثر المتقادم حفیرة ابراهیم یوم ابن هاجرو رکضة جبریل علی عهد آدم‌

سیف‌الدوله و زمزم‌

سیف‌الدوله نیز در توصیف زمزم گفته است: چاه زمزم به سمت حجر اسماعیل واقع است روی چاه عمارتی مثل سقاخانه ساخته‌اند از سنگ، آب چاه لب شور است دو بقعه دیگر نزدیک به طرف چاه واقع است؛ در یکی ساعت‌های وقفی حرم است موسوم به ساعت‌خانه، و یکی دیگر کتابخانه است. «(2)»

فراهانی و زمزم‌

فراهانی در توصیف زمزم آورده است: چاه زمزم در مشرقی خانه، نزدیک مقام ابراهیم واقع شده که با حجرالاسود محاذی است و بر روی آن طاقی زده و اطاق مانندی درست کرده و در گذاشته‌اند. «(3)»

1- - سنن ابن ماجه، ج 2، ص 17؛ فاکهی، اخبار مکه، ج 2، ص 28
2- - سفرنامه سیف‌الدوله، ص 131. وی سفرنامه‌اش را در سال 1279 نوشته است.
3- - سفرنامه فراهانی، ص 190، که در سال 1303 نوشته شده است.